İsrail parlamentosu 13 Haziran’da tansiyonun yükseldiği ve yoğun kargaşayla geçen hararetli bir oturumla Binyamin Netanyahu dönemine son verdi.
Netanyahu’nun yerine aşırı sağcı Yemina partisinin lideri Naftali Bennett hükümeti geçti. Koalisyon hükümeti olarak bilinen yönetim; sağ ve sol cenahtan 8 partiyi, hatta Milletvekili Mansur Abbas liderliğindeki İslami Hareket bloğunu da içeren geniş bir Bakanlar Kurulu’ndan oluşuyor. İktidarı ele geçiren Bennett hükümeti 60 milletvekilinin desteğini aldı. Hükümetin onaylanmasıyla Binyamin Netanyahu dönemi resmen sonra ermiş oldu. Fakat Netanyahu’nun iktadar mücadelesini devam ettireceği değerlendirmeleri yapılıyor.
Şarkul Avsat’ın haberine göre, Başbakan Bennett, iki yıl sonra Başbakanlığı devralacak Gelecek Var Partisi lideri Lapid ve diğer bakanlar; İsrail Devleti’ne ve yasalarına bağlılıklarını sürdüreceklerine, hükümetteki rollerini sadakatle yerine getireceklerine ve parlamento kararlarına saygı göstereceklerine dair bağlılık yemini ettiler. Yeni hükümetin ilk resmî toplantısı 13 Haziran akşamı yapıldı.
Naftali Bennett hükümeti
Yeni hükümet 28 bakan ve 6 bakan yardımcısından oluşuyor. Bakanlar arasında ilk kez 2 Arap bakan da bulunuyor. Bunlar; sol görüşlü Meretz partisinden Bölgesel İşbirliği Bakanlığı görevini yürütecek İsavi Feric ve Lieberman ile birlikte Maliye Bakanlığı görevini yürütecek Avigdor Lieberman’ın başkanlığındaki Yisrael Bientu partisinden Hamd Ammar. Mansur Abbas ise Başbakanlık Ofisi’nde Başbakan yardımcılığı görevini üstlenecek ve Araplarla ilgili durumlarla özel olarak ilgilenecek.
Koalisyon hükümeti olarak bilinen Bennett hükümeti iki bloktan oluşuyor. Başkanlığını Naftali Bennet’in yaptığı ilk blok, Yemina Partisi ve Yeni Umut Partisi’nden (Başkanlığını Gideon Sa’ar’ın yaptığı) müteşekkil. Başkanlığını Yair Lapid’in yaptığı ikinci blok ise, Lieberman başkanlığındaki Yisrael Bientu Partisi, Lapid Başkanlığındaki Yesh Atid Partisi, Benny Gantz başkanlığındaki Kahol Lavan (Mavi-Beyaz) Partisi, Mansur Abbas başkanlığındaki Birleşik Arap Listesi-İslami Hareket, Merav Michaeli başkanlığındaki İşçi Partisi ve Nitzan Horowitz başkanlığındaki Meretz Partisinden oluşuyor. İki blok gücü, eşit ve dönüşümlü olarak paylaşıyor. Bennet, 27 Ağustos 2023’e kadar başbakan olacak. Diğer bloğun başındaki isim olan Lapid ise bu dönemde Dışişleri Bakanı ve alternatif başbakan olarak görev yapacak. Sonrasında Lapid başbakan olacak ve Bennet onun yerine Dışişleri Bakanlığı’na geçecek. Yeni hükümette Gantz, Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı; Sa’ar, ikinci Başbakan Yardımcısı ve Adalet Bakanı; Lieberman, Maliye Bakanı; Yemina partisinden Ayelet Şaked İçişleri Bakanı; İşçi Partisi Başkanı Merav Michaeli Ulaştırma Bakanı; aynı partiden Omer Bar-Lev İç Güvenlik Bakanı; Meretz Partisi Başkanı Nitzan Horowitz Sağlık Bakanı; aynı partiden Tamar Zandberg ise Çevre Bakanı olarak görev alacak.
İran’ın nükleer çalışması, Filistin meselesi
Bennett, hükümet programını açıkladığında şiddetli bir boykotla karşılaştı. Likud partisinden bazı milletvekilleri “İki yüzlü Bennett” ve “Oy hırsızı” yazan pankartlar açtılar. Olaylar üzerine Parlamento Başkanı, çok sayıda milletvekilini oturumdan ihraç etmek zorunda kaldı.
Bennett konuşmasına bu zamana kadar yaptıklarından dolayı Netanyahu’ya teşekkür ederek başladı. Ardından hükümetinin Rahad kentinden (güneydeki Arap bedevilerinin kenti) Metulla’ya (kuzeydeki Yahudi kenti) kadar tüm İsraillilerin hükümeti olacağını söyledi.
Yeni Başbakan’ın konuşması sırasında İsrail’in Arap vatandaşları ile yeni bir sayfa açma sözü vermesi dikkat çeken detaylar arasındaydı. Fakat Bennett’ın, ABD Başkanı Joe Biden’a, geçen ay Gazze’de vuku bulan son savaşta ve önceki yıllarda verdiği desteklerden dolayı teşekkür etmesi yeni hükümetin Netanyahu çizgisinde olabileceğini düşündürmeye başladı.
Bennett’ın konuları arasında İran’ın nükleer çalışmaları ve ABD’nin meseleye yaklaşımı da vardı. Nitekim Bennett, ABD’nin İran’la nükleer anlaşmaya dönmesine kesinlikle karşı olduğunu ifade etti. Son savaşın herkese Filistin meselesinin hala çözülmemiş olduğunu hatırlattığını, ancak bunu bir kara savaşı olarak görmeyi reddettiğini söyledi. Bölgede “İsrail” adında bir devletin bulunmasını istemeyenler olduğunu aktardı. Bennett, barışa ulaşma çabalarını desteklediğini ancak Hamas’ın barışın gereklerini yerine getirmemesi durumunda büyük darbelerle karşılık vereceklerini söyleyerek Hamas’a tehditte bulundu. Hamas ile mahkûm değişimi konusuna da değinen Bennett, Gazze’de gözaltına alınan iki İsrail askerinin cesetlerini ve İsrailli vatandaşları geri alma taahhüdünü dile getirdi. Konuşmasında “Hadar ve Oron’u, ‘Koruyucu Kenar Operasyonu’nda bizim için savaşmaya gönderen oylama sırasında el kaldırıp oy verdim. Onların geri getirilmesini sorumluluğumuz olan kutsal bir vazife olarak görüyorum” ifadelerini kullandı.
Mansur Abbas yaptığı konuşmada, bu hükümetin Filistin halkının tüm istek ve umutlarını yerine getirmeyeceğini, ancak herkese umut yolu açacağını vurguladı. Arap vatandaşlara hizmet sağlamak adına gerekli kalkınma projelerini uygulamak için bu bloğun elde ettiği kazanımların, diğer partilerin yaklaşık 10 milyar dolarlık tüm kazanımlarından daha fazla olduğunu söyledi. Lapid ise Netanyahu hükümetinin yerine yeni bir hükümet kurmayı başarabilen başbakan adayı sıfatıyla bir konuşma yapacaktı ancak konuşma yapmaktan vazgeçti ve artık arzusunun, yurttaşların gurur duyacağı bir şekilde iktidarın devredilmesi olduğunu söylemekle yetindi.
Naftali Bennett
Naftali Bennett, 25 Mayıs 1972 tarihinde İsrail’de dünyaya geldi. Amerika Birleşik Devletleri’nden gelen göçmen bir ailenin oğlu olan Bennett, Hayfa’da doğup büyüdü. İsrail Savunma Kuvvetleri’nin Sayeret Matkal ve Maglan özel kuvvet birimlerinde görev yaptı, birçok muharebe operasyonunda yer aldı ve ardından bir yazılım girişimcisi oldu. 1999’da dolandırıcılıkla mücadele alanında faaliyet gösteren ve çevrimiçi bankacılık sahtekarlığı, e-ticaret sahtekarlığıyla kimlik avı konularına odaklanan ABD şirketi Cyota’nın kurucu ortağı ve ortak sahibi oldu. Ayrıca 2013’te 100-130 milyon dolara satılan İsrailli bir bulut bilişim hizmeti olan Soluto’nun CEO’su olarak görev yaptı. 2006’da siyasete atıldı ve 2008’e kadar Netanyahu’nun özel kalemi olarak görev yaptı. 2011’de Ayelet Şaked ile birlikte “Parlamento Dışı İsrail Hareketim’in” kurucuları arasında yer aldı. 2012 yılında Bennett, Habayit Hayehudi’nin parti lideri seçildi. Bennett liderliğindeki parti ilk kez katıldığı 2013 seçimlerinde 120 sandalyeden 12’sini kazandı. Eski Başbakan Netanyahu’nun hükümetinde 2013-2015 yılları arasında Ekonomi ve Din Hizmetleri Bakanı ve 2015-2019 yılları arasında Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Aralık 2018’de, Yeni Sağ’ı oluşturmak için Habayit Hayehudi’den ayrıldı.
2 Haziran 2021’de Bennett, İsrail’de oluşturulacak koalisyon hükümetinde Yair Lapid ile dönüşümlü başbakanlık konusunda anlaşmaya vardı. Hükümetin kurulması durumunda Bennett 2023’e kadar başbakanlık koltuğunda oturacak ardından koltuğu 2025’e kadar devam ettirecek olan Lapid’e bırakacak.
Editör : SavunmaTR Haber Merkezi
