Yazar Ali Nejat Ölçen tarafından Munzur dergisinin sahibi araştırmacı-yazar Mesut Özcan’a bağışlanan tarihi belgelerde 1915 yılında Kafkas Cephesi’nde Ruslarla savaşıp esir düşen Teğmen Mehmet Arif Ölçen’in günlükleri ve ilk Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati’ye ait bir defterin de bulunduğu öğrenildi.
Teğmen Mehmet Arif Ölçen’in oğlu olan Ali Nejat Ölçen, babasının Kafkas Cephesi’nde Ruslara esir düştüğü günlerde anılarını kayda geçirdiği günlüğü, sahip olduğu İstiklal Madalyası’nı, 1950’de anılarının yazılı olduğu 3 defter ile o yıllarda yazılmış bazı mektupları Mesut Özcan’a bağışladı. Cumhuriyet Gazetesi’nin haberine göre, daha önce Mesut Özcan’ın Tunceli’de kütüphanesinde bulunan fakat paylaşılmayan bu belgeler gün yüzüne çıktı.
Yazar Mesut Özcan’ın verdiği bilgilere göre İstanbul’da Harp Okulu’nu 1913’te bitirip Kafkas Cephesi’ndeki Köprüköy Savaşı’na katılan Teğmen Mehmet Arif Ölçen Azap ve Sarıkamış savaşlarında da bulundu. 1915 sonlarında Erzurum savunması için gönderilen birliklerde bulunan Ölçen, komutasındaki bölüğü ile Üçkilise köyünden geçeceği sırada başlayan Rus saldırısında bazı subaylarıyla birlikte esir düştü. 3 yıllık esaret hayatı burada başladı.
Rus askerlerinden Çarlık izlenimi
23 yaşında esir düşen genç Teğmen Mehmet Arif Ölçen, günlüğünde ve 1950’de yazdığı anılarında Türk ordusunun hangi şartlar altında Kafkas Cephesi’nde savaştığını ortaya koyuyor. Esarette geçen 3 yıl boyunca Rusların duygu ve düşüncelerini de gözleme fırsatı buldu. Ölçen’e göre Rus askerleri; savaşa karşıydı ve kazanılacak topraklar Rus halkına değil de Çar ve yakınlarına dağıtılacaktı. Ölçen’in günlüğünde Rus subayların; Çarlık düzenin halka faydası olmadığını ve savaşın Çar ve yakınlarına yarayacağını savundukları yer alıyor.
Yusuf Akçura ile görüşme fırsatı yakaladı
Çarlık Rusyası’nın son günlerini ve 1917 Rus Devrimi’nin sıcak günlerini anlatan Ölçen, Rusya’da geçirdiği günleri ve yazar Yusuf Akçura ile görüşme fırsatı yakaladığını da anlattı.
Afyon Cephesi’nde savaşa katıldı
1917 yılında Rus devrimiyle birlikte Varnavin’den 400 esir Türk askeriyle birlikte serbest bırakılan Ölçen, trenle 21 Ağustos 1918’de İstanbul’da Sirkeci İstasyonu’na vardı. İstanbul’a geldikten sonra kendisinin savaşa katıldığını, esir düştüğünü ispat etti ve İstiklal Madalyası almaya hak kazandı. İleriki yıllarda Atatürk’ün kurduğu düzenli orduya katılan Mehmet Arif Ölçen Afyon Cephesi’nde de savaşa katıldı. 11 Kasım 1958 yılında Ankara’dan İstanbul’a giderken Polatlı tren istasyonunda kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
İlk Milli Eğitim Bakanlarından Mustafa Necati’nin defteri
Ölçen’den geriye kalan önemli belgelerden biri de Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Milli Eğitim Bakanlarından Mustafa Necati’nin el yazısıyla yazılmış defteridir. Kapağında “131 Alay 8. Bölük K., Mustafa Necati” yazısı bulunan defterin tamamı Eski Türkçe’den oluşmakta. Mesut Özcan’ın kütüphanesinde Ölçen’e ait belgelerin yanında Cemal Süreya, Edip Cansever, Asım Bezirci, Ceyhun Atuf Kansu, Ümit Kaftancıoğlu, İlhan Berk, Fazıl Hüsnü Dağlarca gibi çok fazla yazar ve şairin de binlerce mektubu, notu ve fotoğrafı da bulunuyor.
Editör : SavunmaTR Haber Merkezi
