Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’nin kurucu üye olduğu Türk Konseyi, Türk dili ortak çatısı altında birleşen üye ülkelerin yanı sıra Türk dünyasının ve bölge ülkelerinin ekonomiden politikaya, turizmden eğitim ve spora kadar pek çok alanda iş birliğini ve etkinliğini artırmaya yönelik çalışmalarını sürdürüyor.
Konsey’in üyesi Özbekistan, zirve ve etkinliklere aktif olarak katılırken, Macaristan da yürütülen çalışmalara gözlemci üye statüsüyle 2018’den bu yana katkı sunuyor.
Budapeşte’de “Türk Konseyi” temsilciliği
Macaristan‘ın “Doğu Açılımı” olarak adlandırılan ve 2010’dan bu yana ülkenin Türk cumhuriyetleri, Rusya, Çin, Orta Doğu ve Asya’ya dönük yeni dış politika yönelimi doğrultusunda, bu ülke ile Türk Konseyi arasında yakın iş birliği kuruldu.
Kırgızistan’ın Çolpon-Ata kentinde 2018’de düzenlenen Türk Konseyi 6. Zirvesi sırasında Macaristan, Türk Konseyi’ne gözlemci ülke olarak katıldı.
Macaristan’ın Türk Konseyi’ne üyelik sürecinde Türk cumhuriyetleriyle özellikle ekonomik ilişkileri güçlendirme hedefinin yanı sıra Macar halkının Türk tarihi, kültürü ve dili ile kurduğu bağ da etkili oldu.
Ülkenin gözlemci üyelik statüsü almasının ardından, Türk Konseyi Budapeşte Temsilciği geçen yıl eylül ayında açıldı.
Macaristan Türk dünyasıyla bağlarını güçlendiriyor
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, son dönemde Türk Konseyi ülkelerine bir dizi ziyarette bulunurken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde gösterilen karşılıklı dayanışma da ülkenin Türk dünyasıyla yakın ilişkilerini gözler önüne serdi.
Salgının başladığı ilk günlerde Türk Konseyi ülkeleri ve Macaristan arasında tıbbi ve insani malzeme tedariki konusunda iş birliği yapıldı.
Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan, Macaristan’a tıbbi ve insani malzeme desteğinde bulundu. Szijjarto, bakanlığın internet sitesinden yaptığı açıklamada bu iş birliğini, “Kimin gerçek dost olduğu zor zamanda belli oluyor” sözleriyle dile getirdi.
Szijjarto’nun da beraberinde tıbbi malzemeler götürerek Türk Konseyi ülkelerine yaptığı ziyaretlerde, Macaristan ve Türk Konseyi ülkeleri arasındaki ilişkilerin daha da güçlenmesi konusunda mutabakat sağlanırken, çok sayıda ikili anlaşma imzalandı.
Macaristan’dan Türk Konseyi ülkelerine ilk ziyaret Türkiye’ye
Ülkesinin gözlemci üyelik statüsünün ardından Türk Konseyi ülkelerine yönelik ilk ziyaretini 30 Haziran-1 Temmuz’da Türkiye’ye gerçekleştiren Szijjarto, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji Bakanı Fatih Dönmez, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile görüştü.
Szijjarto, ziyareti sırasında Bakan Çavuşoğlu ile düzenlenen ortak basın toplantısında, Türkiye- Macaristan ve Türkiye- Avrupa Birliği (AB) ilişkilerinde önemli iş birliği konularını dile getirdi.
AB’nin geleceğini Türkiye-AB ilişkisinin belirleyeceğini vurgulayan Szijjarto, AB’nin bu konuda ikiyüzlü değil açık ve samimi davranarak Türkiye ile karşılıklı saygı temelinde diyalog kurması gerektiğini söyledi.
Türkiye’nin 4 milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yaptığına dikkati çeken Szijjarto, AB’nin Türkiye ile olan sığınmacı anlaşmasına uymaması durumunda çok sayıda sığınmacının Avrupa sınırlarına dayanacağına da işaret etti.
İki ülkenin Libya’nın istikrara kavuşturulması konusunda aynı görüşte olduğunu söyleyen Szijjarto, ayrıca, Macaristan’ın Türkiye ile ekonomik ilişkilerini geliştirmeyi sürdüreceğini, AB’nin de Türkiye ile bu alanda iş birliği yapması gerektiğini vurguladı.
Macaristan’ın enerji alanında da Türkiye’yle iş birliği içinde olduğunu belirten Szijjarto, TürkAkım doğal gaz boru hattının inşa edildiğini, Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşacak doğal gazı Sırbistan’a taşıyacak boru hattının inşa edilmesiyle de bu hattan gelecek yıl ekim ayında 6 milyar metreküp doğal gazın ulaşacağını kaydetti.
Ziyaret sırasında, Türkiye ve Macaristan arasındaki iş birliği ve dayanışmanın Kovid-19 salgını sürecinde devam ettiği de vurgulandı.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Macaristan’ın salgının yoğun olduğu süreçte gösterdiği güçlü dayanışmaya atıfta bulunarak hem Türkçe hem de Macarca’da yer alan “Dost kara günde belli olur.” sözünü kullandı.
Macaristan’ın Kırgızistan ile Kovid-19’a karşı dayanışması
Szijjarto, Türkiye ziyaretinin ardından Türk Konseyi ülkelerine ikinci ziyareti Kırgızistan’a 15 Temmuz’da yaptı.
Bişkek’e insani ve tıbbi yardım taşıyan bir uçakla seyahat eden Szijjarto, Kırgızistan Dışişleri Bakanı Çingiz Aydarbekov ile bir araya geldi.
Szijjarto, ziyarette, Kovid-19’la mücadelede uluslararası iş birliğinin önemine dikkati çekerek, salgının ilk zamanlarında ülkesinin ciddi zorluklarla karşı karşıya kaldığını ancak Türk Konseyi ülkelerinin Macaristan’a yardım eli uzattığını vurguladı.
Ülkesinin bu yardımları karşılıksız bırakmadığını belirten Szijjarto, Kovid-19’la mücadele kapsamında ülkesinin Kırgızistan’a 20 solunum cihazı yardımında bulunduğunu açıkladı.
Szijjarto, Orta Asya’daki Macar şirketlerinin başarılı olması için çalışmalarını sürdürdüklerini de belirtti.
Orta Asya’nın, Avrupa’nın güvenliği açısından önemli olduğunu vurgulayan Szijjarto, Avrupa’nın terörle mücadele ve güvenlik konularında Orta Asya ülkelerine destek vermeye başlaması gerektiğini söyledi.
Aydarbekov da, Macar mevkidaşına tıbbi ve insani malzemeler için teşekkür etti.
Görüşmelerde, iki ülke arasında daha önce varılan bazı anlaşmaları uygulamaya koyma, ilişkileri daha da geliştirme ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov’un bu yıl Macaristan’a yapması öngörülen resmi ziyaret ele alındı.
Szijjarto ayrıca, ülkesinin Kırgızistan’a tam yetkili bir büyükelçi atama ve Macaristan’ın Bişkek’teki büyükelçiliğinin bazı AB ülkelerinin vize işlemlerini de üstlenmesi konusunda niyet beyanında bulundu.
Aydarbekov ve Szijjarto, iki ülkenin şirketleri için çifte vergilendirmenin kaldırılması ve yatırımların korunması konularında görüş birliğine vardı ve Kırgızistan ve Macaristan’ın Diplomasi Akademileri arasında iş birliği protokolü imzaladı.
Szijjarto’nun Özbekistan temasları
Szijjarto, Kırgızistan ziyaretinin ardından, Kovid-19’un ilk zamanlarında ülkesine destek olan ülkelerden Özbekistan’a geçti.
Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov ve Szijjarto, Taşkent’te yaptıkları görüşmelerde siyasi, ekonomik, ticari, insani, kültürel ve diğer alanlarda iki ülke ilişkilerinin mevcut durumunu gözden geçirdi ve geçen yıl Bakü’de düzenlenen Türk Konseyi Zirvesi’nde devlet başkanlarının anlaşmaya vardığı konuların nasıl uygulanacağını ele aldı.
İki Türk Konseyi ülkesi arasındaki büyük potansiyele vurgu yapan Kamilov ve Szijjarto, bu kapsamda karşılıklı ticaret ve yatırım imkanlarının artırılması noktasında fikir birliğine vardı.
Macaristan ve Özbekistan’ın yüksek öğretim kurumları arasında iş birliği tesis etme yönünde niyetlerini açıklayan bakanlar ayrıca, Türk Konseyi bağlamında Özbekistan-Macaristan-AB formatında bir mekanizma geliştirilmesi konularını da ele aldı.
Ziyaret sırasında, iki ülkenin dışişleri bakanlıkları arasında bilgi ve belge değişimi ile diplomatların eğitimi konularında iş birliği protokolü imzalandı.
Szijjarto, Özbekistan Başbakan Yardımcısı, Yatırımlar ve Dış Ticaret Bakanı Sardor Umurzakov ile de bir araya geldi. Görüşmede iki ülke arasında yatırım ve ticaretin artırılması ile hayvancılık alanında iş birliği konuları değerlendirildi.
Türk Konseyi Dönem Başkanı Azerbaycan’ı ziyaret
Macaristan’dan Türk dünyasına bir ziyaret de 17 Temmuz’da Türk Konseyi Dönem Başkanı Azerbaycan’a gerçekleşti.
Macaristan Dışişleri Bakanı Szijjarto, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile yaptığı görüşmede, ülkesinin Dağlık Karabağ konusundaki politikasının açık ve değişmez olduğunu, uluslararası kabul görmüş sınırları içinde Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü kuvvetle desteklediğini söyledi.
Görüşmelerde iki bakan, Macaristan ve Azerbaycan arasında ekonomi, ticaret, eğitim, kültür, turizm ve sağlık gibi alanlarda var olan güçlü ikili ilişkilerin daha da geliştirilmesi üzerinde mutabık kaldı ve Kovid-19’a karşı uluslararası iş birliği ve dayanışmanın önemini vurguladı.
Azerbaycan’ın Avrupa’ya doğal gaz sağlaması ve Macaristan’ın Azerbaycan doğal gazının Avrupa’ya dağıtılmasındaki rölünün de gündeme geldiği ziyarette, iki ülkenin, Türk Konseyi çerçevesinde ilişkilerini daha da geliştirmesi ve diğer uluslararası kurumlarda da birbirine destek olması kararlaştırıldı.
Szijjarto’nun Bayramov’u Budapeşte’ye davet ettiği görüşmelerin ardından, iki ülke arasında sağlık ve tıbbi Bilimler, devlet vergi kurumlarının bilgi alışverişi, sağlık sektöründe buluş ve iş birliği alanlarında protokoller imzalandı.
Türk Konseyi’nden edinilen bilgiye göre, Szijjarto’nun Türk Konseyi üyelerinden Kazakistan’ı da ziyaret etmesi bekleniyor.
Editör : SavunmaTR Haber Merkezi
