ABD Başkanı Joe Biden’ın satışı hızlandırın çağrısına Kongre’den şartlı cevap, Pentagon’dan ise destek geldi!
Türkiye’nin İsveç kararı ABD medyasında olumlu yorumlar eşliğinde servis edilirken ABD Başkanı Biden da bir gün sonra Kongre’nin dört üst düzey üyesine mektup göndererek yeni bir süreci başlattı. Söz konusu mektup, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın diğer ülkelere yaptığı silah transferlerini denetleyen Senato Dış İlişkiler Komitesi ve Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi’ndeki üst düzey Demokrat ve Cumhuriyetçi milletvekillerine gönderildi.
New York Times gazetesine açıklama yapan üç ABD’li yetkiliye göre Başkan Biden, Türkiye’ye 20 milyar ABD doları değerinde F-16 savaş uçağı ve modernizasyon kiti satışını hızlı bir şekilde onaylaması için çağrıda bulundu. Kongreden bir yetkili de bahsi geçen sürece dair dört üst düzey milletvekilinin onay vermediğini, transferi kabul etmeden önce Beyaz Saray’dan Türkiye’nin eylemlerine ilişkin güvence vermesini isteyebileceğini söyledi.
Hem İsveç hem de Finlandiya, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna ile savaşmaya başlamasından sonra NATO’ya katılmak istemiş v e NATO üyelerinin büyük çoğunluğu kısa sürede bu isteği kabul etmişti. Türkiye, Finlandiya’nın teklifini onayladı ancak Macaristan ile birlikte İsveç’in teklifini veto etti.
Yaklaşık bir yıl boyunca süren görüşmelere, Türkiye’nin F-16 talebinin çözüme kavuşturulması yönündeki ısrarı damga vurdu. ABD Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken’in 2024’ün ocak ayındaki İstanbul ziyaretinin arka planında da ‘’F-16 satışının gerçekleşeceğine dair güvence vermek’’ olduğu belirtildi. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bir yıldan uzun bir süre önce satışlarla ilgilenen iki komiteye de bildirimde bulunduğunun altı çizildi.
Ancak bu süreçte Kongre yetkililerinin tutumu Türkiye’nin F-16 tedariki konusunu belirsizliğe sürükledi. Silah satışından sorumlu komitelerin mensubu yöneticiler, Türkiye’nin jetleri aldıktan sonra nasıl kullanacağı konusunda ABD Dışişleri Bakanlığı’na sorular yöneltti.
Komitede görev alan Kongre yetkilileri ‘’DAEŞ’e karşı savaşan milisler’’ olarak nitelendirdikleri BTÖ militanlarına karşı, verilecek uçakların kullanıp kullanılmayacağı sorusunu süreç boyunca defalarca sordu. Bir yetkili, Kongre üyelerinin ve yardımcılarının ‘’Türkiye’nin saldırganlığından endişe duymaya devam ettiğini’’ söyledi. Bununla birlikte Türkiye’nin güvence olarak ne vereceğini de açık bir dille söylemesi gerektiğini tekrar ettiler.
Yetkili üyeler, BTÖ militanlarına yönelik tutumlarını Yunanistan adına da korumaya devam ettiler. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan ‘’Türk ordusunun Ege Denizi’nde Yunan ordusuyla herhangi bir gerilimi azaltma niyetinde olduğunu’’ belirten bir belge sunmasını istediler.
Her ne kadar ABD medyası, TBMM tarafından alınan İsveç kararını ”Türkiye – ABD ilişkileri” adına olumlu karşılasa da ABD Başkanı Biden’ın istediği onayı çabuk alamayacağını açık bir dille ifade etti. İsveç’in üyelik teklifinden bugüne yaşanan süreç boyunca, sık sık Avrupa merkezli düşünce kuruluşlarının olumsuz Türkiye yorumlarına geniş yer verdi.
Biden’ın Türkiye hamlesi akabinde Pentagon’dan da Başkanı destekler nitelikte açıklamalar gelmeye devam ediyor. En son Pentagon Sözcüsü Tümgeneral Patrick Ryder, Anadolu Ajansı muhabirine süreç ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Tümgeneral Ryder, Ankara’nın talep ettiği F-16 savaş uçaklarının sadece Türkiye için değil NATO için de önemli olduğunu dile getirdi. Ryder, “NATO müttefiki olarak, Türkiye ile işbirliğimizi sürdürmek, NATO ittifakının önemli bir üyesi olarak gelişmiş yeteneklere sahip olmasını sağlamak istiyoruz” dedi.
Şayet Kongre’den olumlu karar çıkarsa, Türkiye ABD’den 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı ve 79 adet modernizasyon kiti alacak.
