Uzun yıllar boyunca savaştan ve çatışmalardan kaçınmayı başaran bir ülke olarak bilinen İsviçre, Rusya – Ukrayna savaşına karşı benzer tutumunu sürdürmeye devam ediyor.
Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde saldırısıyla başlayan Ukrayna ile savaşta, Bern yönetimi bir süre tereddüt yaşadı. Daha sonra Avrupa Birliği öncülüğünde başlayan yaptırımlara katıldı. Savaşın ilerleyen aylarında, Almanya’nın İsviçre’ye ait depolardaki tankları istemesiyle İsviçre’nin tutumu konusunda tartışmalar başladı.
Savaş devam ederken, İsviçre’nin 1815 yılından bu yana izlediği tarafsızlık siyaseti halkın %90 desteği ile sürüyor. Ancak bu süreçte Almanya’ya tank satmanın bir formülü de bulundu. İki ülke arasında yapılan anlaşmaya göre, İsviçre’nin tankları AB üyesi bir ülkeye tedarik edilecek ve o ülkeden alınan tanklar Ukrayna’ya gönderilmesine karar verildi. Böylece İsviçre dolaylı olarak savaşa dair mevcut tutumunu ”kısmen’’ değiştirmiş oldu.
Anlaşma çerçevesinde İsviçre ordusu, hizmet dışı bırakılması için Alman savunma şirketi Rheinmetall’e teslim edilecek 25 tanktan dokuzunu Almanya’ya gönderdi. İsviçre’nin şu anda hizmette 134, depoda ise 96 adet Leopard 2’si bulunuyor.
İsviçre’nin Rusya – Ukrayna savaşı karşısındaki tarafsız tutumu, ABD yönetiminin hedefindeki yerini aldı. Örneğin ABD’nin Bern Büyükelçisi Scott Miller, İsviçre’yi “NATO çöreğindeki delik” olarak nitelendirdi.
Rusya’ya karşı ekonomik yaptırımlar ve AB ülkelerine yönelik dolaylı askeri araç tedarikine rağmen tarafsızlık pozisyonunu korumaya çalışan İsviçre, Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi’ne katılmaya karar vererek, tarafsızlık politikasından da bir adım daha uzaklaşmış oldu.
İsviçre Federal Konseyi web sitesinde yaptığı açıklamada, İsviçre’nin ESSI’ye katılarak uluslararası işbirliği fırsatlarını artırdığı ifade edildi. Konsey, 10 Nisan’daki toplantısında ESSI İşbirliğine Dayalı Satın Alma Çerçevesi Mutabakat Zaptına (MoU) katılım beyanını onayladı.
Rusya – Ukrayna savaşının başlamasının ardından, Ekim 2022’de 15 Avrupa ülkesi (Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Finlandiya, Almanya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Hollanda, Norveç, Slovakya, Slovenya, Romanya ve Birleşik Krallık) ESSI’ye katılacaklarını açıkladı. Danimarka ve İsveç daha sonra Şubat 2023’te katılırken, Temmuz 2023’te İsviçre, tarafsız devlet Avusturya ile birlikte girişime katılma niyet beyanını imzaladı. Şubat 2024’te Yunanistan ve Türkiye’nin de katılacağı açıklandı.
ESSI, hava ve füze savunma sistemleri tedariklerinin koordinasyonu yoluyla ülkelerin maliyetlerini azaltmanın yanı sıra eğitim, bakım ve lojistik alanlarında işbirliğini kolaylaştırmayı amaçlıyor.
