Dünyanın farklı bölgelerindeki savaşlarda gösterdiği üstün performans ile dünyanın en popüler insansız hava aracı hâline gelen Bayraktar TB2 İHA, Baykar tarafından üretilen bir taktik sınıf insansız hava aracıdır. Yine Baykar tarafından 2009 yılında geliştirilen Bayraktar TB1’in geliştirilmiş, seri üretime geçmiş versiyonudur. İsmini sınıfı ve blok numarasının birleşiminden alır (Taktik Blok 1-2-3).
İlk uçuşunu 2014 yılında yapmış, 2015 yılında SİHA olarak kullanılabilmesi için gerekli modifikasyonlar yapılmıştır. Yine 2014 yılında ilk teslimatları yapılmıştır. Türkiye’de çeşitli güvenlik birimlerine teslimatları yapılarak operasyonlarda aktif görev aldı.
Tasarım ve performans özellikleri
Bayraktar TB2, kendi sınıfında rekabet ettiği diğer taktik İHA’lara kıyasla farklı tasarım konfigürasyonlarına sahiptir.
Arkadan motorlu (pusher), alttan kanatlı, çift kuyruklu, ters V tipi kuyruklu bir tasarım konfigürasyonuna sahiptir.
GPS bağımsız uçuş özelliği sayesinde elektronik harp yayını olan bölgelerde uçabilmektedir. Kanada tarafından uygulanan ambargo sonrasında elektro-optik sistem olarak ASELSAN CATS sistemi kullanılmaya başlanmıştır.
- 18,000 Feet Operasyonel İrtifa
- 27 Saat Maksimum Havada Kalış Süresi
- Tam Otomatik Uçuş Kontrol ve 3 Yedekli Otopilot Sistemi
- Yer Sistemlerine Bağımlı Olmaksızın Tam Otomatik İniş ve Kalkış Özelliği
- GPS Bağımlılığı Olmaksızın Dahili Sensör Füzyonu İle Seyrüsefer Özelliği
- 25.000 Feet Maksimum İrtifa
Kullanıcı ülkeler ve kullanıldığı savaşlar
Türkiye’de; Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı birimleri tarafından kullanılmaktadır.
2024 yılının başı itibariyle mevcut bilgiye göre, 33 farklı ülkeye ihracatı için sözleşme imzalanmıştır. Azerbaycan, Katar, Libya, Ukrayna, Pakistan gibi ülkelerin yanında birçok Afrika ülkesi de Bayraktar TB2’yi kullanmaktadır. Bunların yanında bazı Avrupa ülkeleri de Bayraktar TB2’nin alınması için parlamentolarına teklifte bulunmuştur.
Türkiye’nin terör örgütü PKK’ya karşı yürüttüğü mücadelede aktif rol oynayan Bayraktar TB2, sınır içi ve sınır ötesi operasyonlarda kullanıldı. Fırat Kalkanı, Zeytindalı, Barış Pınarı gibi harekatlarda, Pençe operasyonlarında terör örgütüne çok büyük zayiatlar verdi. MİT’in sınır ötesi operasyonlarında PKK’nın üst düzey yöneticilerinin etkisiz hale getirilmesinde kullanıldı.
Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti tarafından Hafter güçlerine karşı kullanılmış ve çok büyük kayıplar verdirmiştir. Hava savunma sistemleri, savaş uçakları, kargo uçakları, tanklar gibi çeşitli bir sürü hedefi başarıyla imha etmiştir.
Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ mücadelesinde Ermenistan’a karşı kullanılmış ve savaşın en kilit rollerinden birine sahip olmuştur. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, TB2’lerin Ermenistan unsurlarının 1 milyar dolardan fazla teçhizatını imha ettiklerini açıklamıştı.
Ukrayna Ordusu, Rusya-Ukrayna savaşı henüz başlamadan önce Bayraktar TB2’leri tedarik edip aktif olarak kullanmaya başlamıştı. Savaş başladıktan sonra da aktif olarak kullanıldı ve Rusya’nın kritik birçok sistemini etkisiz hâle getirdi. 2021 yılında yapılan açıklamalarda belirtilen 12 Bayraktar TB2’nin haricinde; Avrupa ülkelerinden toplanan bağışlar, Baykar’ın Ukrayna’ya hibeleri ve diğer tedariklerle Ukrayna’ya TB2’ler sağlandı. Şu ana kadar Ukrayna’nın kaç TB2 tedarik ettiği bilinmemekte. Verdiği zayiatlar ve Ukrayna Ordusu için kritik önemi dolayısı ile Ukrayna halkı tarafından Bayraktar TB2 çok sevildi, adına şarkılar yazıldı ve hatta yeni doğan çocuklarının ismini Bayraktar koyan Ukraynalı aileler dahi oldu.
Kullanabildiği mühimmatlar
Bayraktar TB2, 4 adet mühimmat poduyla optik görüntüleme sistemi hariç 150 kilogram taşıma kapasitesine sahiptir. Yaklaşık 55 kilogram ağırlığındaki ASELSAN CATS sistemi dahil edildiğinde 95 kilogram taşıma kapasitesine sahip oluyor. Bu mühimmat podlarında taşıyabildiği bilinen mühimmatlar:
- Roketsan MAM-L
- Roketsan MAM-C
- Tübitak SAGE Bozok
- Baykar Kemankeş Seyir Füzesi
- Pakistan BURQ
- BAE EDGE Desert Sting 16
Bayraktar TB2-S
Aralık 2020’de Baykar tarafından paylaşılan görüntülerde, Bayraktar TB2’nin SATCOM, yani uydu iletişimi ile kontrol edilebilen varyantı TB2-S görüntülendi. Normal koşullarda yer kontrol istasyonunun menzili ile kısıtlanan TB-2, SATCOM özelliği ile bu kısıtlamadan kurtulmuş oldu.
Bayraktar TB1
Bayraktar TB2’nin ilk versiyonu olan TB1, Baykar’ın geliştirdiği ilk taktik sınıf İHA’dır. 2009’da ilk uçuşunu, o dönemki rakiplerinde olmayan tam otonom iniş kalkış özelliği ile gerçekleştirmiştir. Baykar’ın önüne çıkan ilk bürokratik engeli Haluk Bayraktar, Kızılelma belgeselinde şu şekilde anlatıyor: “Keşan’da uçağın kalkışına Ankara izin vermiyor. Babamın maşa kılıklı paşa dediği kişiler vardı Ankara’da. Onlar izin vermiyorlar. Keşan’ın bağlı olduğu 1. Ordu Komutanı Ergin Paşa bize uçurun dedi. Biz de kaçak uçurduk.”
Bayraktar TB1, TB2’den farklı olarak, siyah karbon-fiber bir gövdeye sahipti. Birçok tasarım konfigürasyonu aynı olmakla birlikte ters V tipi kuyruğun yerinde U tipi kuyruk bulunmaktaydı. Hız, menzil, irtifa, uçuş süresi gibi performans parametreleri TB2’ye kıyasla biraz daha düşüktü.
