Havacılık sektörü, güvenli ve etkin bir şekilde operasyonlarını sürdürebilmek için sürekli ve güncel bilgi akışına ihtiyaç duyar.
Bu bağlamda, NOTAM (Notice to Airmen veya Notice to Air Missions), havacılık sektöründe uçuş güvenliği ve operasyonel devamlılığı sağlamak amacıyla uçuş ekiplerine, hava trafik kontrol ünitelerine ve diğer ilgili havacılık personeline kritik bilgileri sunan resmi bir duyuru mekanizması olarak öne çıkar.
NOTAM’lar, uçuş güvenliğini sağlamak, operasyonel aksaklıkları en aza indirmek ve pilotlar, hava trafik kontrol birimleri ile diğer havacılık profesyonelleri arasında etkili bir bilgi akışı sağlamak amacıyla kullanılır.
Bir NOTAM yayınlandığında, pilotlar ve ilgili havacılık personeli, belirli bir bölgedeki havaalanı durumları, hava sahasındaki kısıtlamalar, navigasyon yardımcılarındaki arızalar veya geçici kapatmalar gibi uçuş güvenliğini etkileyebilecek kritik bilgilere erişir. NOTAM’lar, hava trafiği üzerinde potansiyel risk taşıyan askeri tatbikatlar, hava sahası kısıtlamaları, doğal afetler veya havaalanındaki altyapı çalışmaları gibi çeşitli konuları kapsayabilir.
NOTAM Serileri
Bu bildirimler, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) standartlarına göre ulusal ve uluslararası kullanıcılar için ayrı kategorilere ayrılmıştır ve kodlama sistemiyle tüm dünyada anlaşılabilir bir yapıya sahiptir. NOTAM serileri, bilgilerin kullanıcı ihtiyaçlarına uygun bir biçimde sınıflandırılmasını sağlayarak, etkin ve hızlı bilgi akışı temin eder.
Uluslararası NOTAM Serileri
Uluslararası kullanıma yönelik NOTAM serileri, uçuş emniyetini artırmak amacıyla A, B, C, D harfleriyle ve SNOWTAM adı verilen beş farklı seri halinde yayınlanır. Her bir seri, belirli bir bilgi türünü kapsayarak farklı alanlardaki kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler:
- A Serisi: Bu seri, uluslararası trafiğe açık ana havaalanları ve yüksek irtifa hava sahası (FL245 ve üzeri) ile ilgili tüm bilgileri içerir. Türkiye’de Atatürk, Esenboğa, Adnan Menderes, Antalya gibi büyük havalimanlarının yanı sıra İstanbul ve Ankara FIR’larını (Flight Information Region) etkileyen seyrüsefer yardımcıları, hava sahası kısıtlamaları ve tehlike bilgileri de bu seriyle duyurulur. “A” Serisi, genel kurallar, yol seyrüseferi, haberleşme kolaylıkları ve uluslararası uçuş operasyonları için kritik bilgiler sunar.
- B Serisi: Bu seri, daha düşük irtifa hava sahası (FL245’in altında) kısıtlamaları ve operasyonel aktiviteler hakkında bilgi sağlar. Aynı zamanda, IFR (Aletli Uçuş Kuralları) uçuşlarıyla doğrudan ilgili olan ve ulusal trafiğe açık meydanlar için geçerli bilgileri de kapsar. “B” Serisi, İstanbul ve Ankara FIR’ları içerisinde yer alan, ancak uluslararası trafiğe açık başlıca meydanlar dışında kalan havaalanlarına yönelik bildirimleri içerir.
- C Serisi: Helikopter pistleri ve yalnızca VFR (Görerek Uçuş Kuralları) uçuşlarına izin verilen havaalanlarına ilişkin VFR uçuş usullerini kapsar. Bu seri, düşük irtifada operasyon yapan uçuşlar ve görerek uçan hava araçları için kritik öneme sahiptir.
- D Serisi: Askeri meydanlarla ilgili değişiklikler ve seyrüsefer teçhizatları hakkındaki bilgilerin İngilizce dilinde yayınlandığı seridir. Bu seri, askeri operasyonları etkileyebilecek yenilikler ve güncellemeler hakkında bilgi verir.
- SNOWTAM: Özel bir formatta yayınlanan bu seri, kar, buz veya sulu kar gibi koşulların uçuş harekat sahasında yol açabileceği tehlikeleri belirtir. SNOWTAM, uçakların kalkış ve iniş operasyonlarını güvenli bir şekilde planlamalarına yardımcı olur ve tehlikeli koşulların ortadan kalktığını bildirmek için de kullanılabilir.
Ulusal NOTAM Serileri
Türkiye içindeki kullanıcılar için hazırlanan NOTAM’lar, G, H, L, M harfleriyle dört ayrı seri halinde Türkçe olarak yayınlanır. Bu seriler, yalnızca Türkiye hava sahası ve Türkiye’deki meydanlar için geçerli bilgileri kapsar:
- G Serisi: Türkiye genelindeki tüm havaalanları, yol seyrüsefer kolaylıkları, hava sahası kısıtlamaları ve uyarılar hakkında yenilikleri içerir. Bu seri, Türkiye’deki tüm hava sahası kullanıcıları için güncel ve kritik bilgilere erişim sağlar.
- H Serisi: İstanbul FIR’ı içindeki meydanlar ve seyrüsefer kolaylıklarına dair bilgiler ile ilgili değişiklikleri kapsar. İstanbul bölgesindeki operasyonlar için önemli olan bu seri, sadece İstanbul FIR’ını etkileyen bildirimleri içerir.
- L Serisi: İnsansız Hava Araçları (İHA) uçuşlarına ilişkin bilgileri sağlar. Türkiye genelinde İHA uçuşlarının düzenlenmesi, güvenli uçuş operasyonlarının sürdürülebilmesi için kritik öneme sahiptir.
- M Serisi: Askeri havaalanları ve seyrüsefer yardımcıları hakkında değişiklikleri içerir ve askeri otoriteler için özel olarak hazırlanmıştır. “M” Serisi NOTAM’lar her yıl Ocak ayının ilk günü itibariyle numaralandırılmaya başlanır ve askeri operasyonlara dair güncel bilgileri sağlar.
NOTAM’lar, uçuş güvenliği ve operasyonel etkinlik açısından kritik bir rol oynamaktadır. Pilotlar ve diğer havacılık personeli, uçuş öncesi planlamalarında bu bilgileri dikkatle gözden geçirerek operasyonel riskleri azaltır. NOTAM’ların güncel ve hızlı bir şekilde dağıtılması, beklenmeyen olaylar ve koşullara hızlı bir adaptasyon sağlar. Ayrıca, NOTAM sistemi ulusal ve uluslararası havacılık otoritelerinin iş birliğini güçlendirir, havacılık güvenliğini küresel bir standartta sağlayarak yolcuların ve uçuş ekiplerinin güvenliğini temin eder.
Sonuç olarak, ulusal ve uluslararası NOTAM serileri sayesinde, havacılık sektöründe tüm taraflar, operasyonlarını etkileyebilecek kritik güncellemelerden haberdar olarak güvenli ve etkin bir uçuş deneyimi sunma yolunda önemli bir adım atar.
