AB’den Rusya’nın dondurulmuş varlıkları adına önemli karar!
Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelerin büyükelçileri, 8 Mayıs Çarşamba günü Brüksel’de düzenlenen toplantıda dondurulmuş Rus devlet varlıklarından elde edilen kâr gelirinin Ukrayna‘ya yardım için kullanılması konusunda anlaşmaya vardı.
Bu anlaşma kapsamında, Ukrayna’nın yaz aylarından önce silah alımı ve yeniden yapılanma için yaklaşık 3 milyar avro maddi yardım almasına imkan tanınacak.
Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgalinden bu yana Moskova Merkez Bankası’nın 210 milyar avro tutarındaki ve yılda yaklaşık 3 milyar avro gelir getiren varlıkları Belçika’daki bir takas merkezinde (Euroclear) ve Avrupa’daki diğer kasalarda tutuluyor.
Brüksel yönetimi, uzun süredir bu fonlardan elde edilen ve yıllık 3 milyar avro civarında olduğu tahmin edilen faizin Ukrayna’nın yeniden inşa masrafları için kullanılmasını savunuyordu.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski de daha önce dünya çapında el konulan milyarlarca dolar değerindeki Rus varlıklarının ülkesinin yeniden inşası için kullanılması çağrısı yapmıştı.
AB üyeleri Belçika yasaları uyarınca uygulanan yüzde 25 oranındaki vergiye itiraz ettikleri için bu para şimdiye kadar kullanılmamıştı. Ancak, Belçika söz konusu vergiden feragat etmeyi kabul etti.
AB büyükelçilerinin çarşamba günü aldığı kararla, Ukrayna’nın yaz aylarından önce silah alımı ve yeniden inşa için yaklaşık 3 milyar avro almasının önü açıldı. AB’nin aldığı bu kararın hala üye devletler tarafından onaylanması gerekiyor.
🇺🇦 EU ambassadors agreed in principle on measures concerning extraordinary revenues stemming from Russia’s immobilised assets.
👉 The money will serve to support #Ukraine's recovery and military defence in the context of the Russian aggression.
— Belgian Presidency of the Council of the EU 2024 (@EU2024BE) May 8, 2024
AB Dönem Başkanı Belçika’nın resmi sosyal medya hesabından, “AB ülkelerinin büyükelçileri, Rusya’nın dondurulan varlıklarından kaynaklanan olağanüstü gelirlere ilişkin tedbirler üzerinde prensipte anlaştı” paylaşımı yapıldı.
Ayrıca paylaşımda, Rus varlıklarından kaynaklı paranın Ukrayna’nın toparlanmasını ve askeri savunmasını desteklemeye hizmet edeceği belirtildi.
I welcome today's political agreement on our proposal to use the proceeds from immobilised Russian assets for Ukraine.
There could be no stronger symbol and no greater use for that money than to make Ukraine and all of Europe a safer place to live. https://t.co/zGQMVAKAMt
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 8, 2024
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de konuya ilişkin sosyal medya paylaşımında, “Dondurulan Rus varlıklarından elde edilen gelirlerin Ukrayna için kullanılmasına ilişkin teklifimiz konusundaki siyasi anlaşmayı memnuniyetle karşılıyorum” ifadesini kullandı.
Söz konusu paranın Ukrayna ve Avrupa’yı daha güvenli bir hale getireceğine işaret eden von der Leyen, bunun güçlü bir sembol olduğuna dikkati çekti.
G7 ülkelerinin de desteğini alan ve ABD’nin 61 milyar dolarlık askeri yardım paketini onaylamasının ardından gelen plan, Ukrayna’nın Rusya ile savaşta tıkandığı ve gidişatı değiştirmeyi umduğu bir dönemde açıklandı.
Ukrayna ordusunun mühimmatı, askerleri ve hava savunması kritik derecede azalmış, bu yıl içinde yenilgiye uğrayabileceği yorumları yapılmaya başlanmıştı.
Rusya’nın dondurulmuş varlıkları
Tıpkı dünyadaki diğer merkez bankaları gibi Rus merkez bankası da altın ve döviz rezervlerinin bir kısmını başlıca para birimleri, altın ve devlet tahvilleri gibi likit varlıklara yatırmıştı. Bu rezervlerin yaklaşık yarısı Batı’da tutuluyordu.
Rusya Merkez Bankası, Batı’da yaklaşık 300 milyar dolar değerinde varlığın dondurulduğunu teyit etmiş ve bu miktarın 207 milyar avro değerindeki kısmı avro para birimine yatırılmıştı.
AB ülkeleri, savaş nedeniyle Rusya Merkez Bankasının yaklaşık 200 milyar avrosunu dondurdu. Rus varlıklarını elinde tutan finansal kurumlar bunlarla vadesi geldikçe yeniden yatırım yaparak ciddi bir kazanç sağlıyor.
AB’nin dondurduğu Rusya Merkez Bankası rezervlerinin 180 milyar avrosu, Belçika merkezli menkul kıymet takas ve saklama hizmeti sunan Euroclear’da bulunuyor. Bu nedenle kurumun bilançosundaki varlıkları hızla artarken, Euroclear büyük miktarda faiz geliri sağlıyor. Euroclear, AB yaptırımları nedeniyle dondurulan Rus varlıklarının faizinden geçen yıl 3 milyar avrodan fazla gelir elde etmişti.
AB Komisyonunun konuyla ilgili hazırladığı teklif, Rus varlıklarından elde edilen gelirlerin ayrı bir hesaba yatırılmasını ve bunun Ukrayna için kullanılmasını içeriyordu.
Böylece AB ülkeleri, dondurulmuş Rus varlıklarının yatırıma dönüştürülmesinden elde edilen yıllık yaklaşık 3 milyar avroluk karın, Ukrayna’ya silah ve mühimmat alımında kullanılmasına yönelik planda anlaşma sağlamış oldu.
Bütün detayları henüz açıklanmayan plan kapsamında, karın yüzde 90’ının Ukrayna’ya silah alımına, yüzde 10’unun ise diğer çeşitli yardımlara aktarılması öngörülüyor.
Ukrayna yönetimi, AB’nin faiz ödemelerini kendisine vermenin dışında daha da ileri gitmesi ve Rusya’nın savaşın maliyetini ödemesini sağlamak için Moskova’nın varlıklarına tamamen el koyulup Kiev’e vermesini istiyor.
AB ülkelerinden ve Avrupa Merkez Bankası’ndan yetkililer ise varlıklara tamamen el koymanın yararsız bir emsal teşkil edebileceği ya da avronun güvenli bir para birimi olarak itibarına zarar verebileceği endişelerini dile getiriyor.
AB büyükelçileri bugün ayrıca Ukrayna’nın AB hibe ve kredilerinden oluşan 50 milyar avroluk ayrı bir kaynaktan fon alabilmesi için yapması gereken reformlar üzerinde de resmen anlaşmaya vardı.
