ABD, İngiltere ve Avustralya arasında yapılan ve Fransa’yı saf dışı bırakan AUKUS anlaşması, BM Genel Kurulu toplantısında mercek altına alındı.
BBC’nin haberine göre, Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantısı için New York’a giden Dışişleri Bakanları, 20 Eylül’de yaptıkları toplantıda AUKUS Paktı sebebiyle Fransa’yla Avustralya arasındaki 40 milyar dolarlık denizaltı anlaşmasının feshedilmesi ele elındı.
Toplantı basına kapalı olarak gerçekleştirildi. Toplantı sonrası açıklama yapan AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Çin’in en büyük yükselen güç olduğu Hint-Pasifik bölgesinde istikrar ve barışa ulaşmak için daha fazla iş birliği-koordinasyon ve daha az bölünmeye ihtiyaç olduğunu dile getirdi.
Borrell, Avustralya’nın Fransa’dan satın alacağı denizaltı anlaşmasını iptal etmesi üzerine tepki gösteren Fransa’nın yanında olduklarını söyledi. Borrell, Fransa’ya yapılanları “Bu duyuru bizim için de elbette sürpriz oldu.” şeklinde ifade etti.
Fransa, sözleşme feshi ve üçlü AUKUS anlaşmasına tepki olarak geçen hafta ABD ve Avustralya’daki büyükelçilerini Paris’e geri çağırmış; Fransız Savunma Bakanı da İngiliz mevkidaşı ile bu hafta yapacağı toplantıyı iptal etmişti.
New York’ta bulunan Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, ABD Başkanı Joe Biden’ın yönetimini, Donald Trump’ın “tek taraflılık, öngörülemez şekilde davranma, acımasızlık ve ortaklarına saygı duymama” gibi özelliklerini devam ettirmekle suçlayarak, “Biz müttefikiz, birbirimizle konuşur ve detaylı farklı stratejilerimizi birbirimizden saklamayız. İşte bu sebeple şu an güven krizi yaşıyoruz. Bir açıklamaya ve konuyu netliğe kavuşturmaya ihtiyacımız var. Bu da biraz zaman alabilir.” dedi.
AUKUS üçlüsünün attıkları adıma ilişkin benzer açıklamalar AB’den de geldi. AB Konseyi Başkanı Charles Michel, ABD yönetimini vefasızlıkla suçlayarak, “Avustralya, İngiltere ve ABD’nin attığı bu adımı anlamakta zorlanıyorum. Neden mi? Çünkü ‘Biden yönetimiyle birlikte ABD geri döndü.’ Yeni yönetime geldiklerinde verdikleri tarihi mesaj buydu. Ama şimdi bizim soru işaretlerimiz var. Amerika geri döndü, ne demek? Amerika, Amerika’ya mı yoksa başka bir yere mi geri döndü? Bilmiyoruz.” şeklinde konuştu.
Michel, konuşmasının devamında “Eğer Washington’ın asıl hedefi Çin’se, Avustralya ve İngiltere’yle ayrı bir ekip oluşturması çok garip çünkü bu karar Transatlantik İttifakı’nı zayıflatıyor.” ifadelerine yer verdi.
AB’den Fransa’yı destekleyen açıklamalar gelirken Beyaz Saray, Paris’in bu konudaki tepkisini ve öfkesini dindirmek için diyalog çabasını sürdürüyor. Bu hafta içinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Biden arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşmesi planlanıyor.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison’dan da açıklamalar geldi. Morrison, New York’ta Macron’la görüşüp görüşmeyeceğine dair gelen bir soruya “Bu kez buna fırsat olmayacak. Eminim zaman için bir fırsat doğacaktır.” şeklinde bir yanıt verdi.
AB ile Avustralya arasındaki ticaret anlaşması müzakerelerinin bir sonraki turunun 12 Ekim’de gerçekleştirilecek olması, bu yaşananlar üzerine belirsiz bir hal almaya başladı. Fakat Avustralya Ticaret Bakanı Dan Tehan, Fransa’nın tepkisine rağmen toplantının ‘kararlaştırıldığı şekilde yapılmasını umduğunu’ ifade etti.
Yeni oluşturulan ABD-AB Ticaret ve Teknoloji Konseyi’nin ilk toplantısı da bu ayın sonunda Pensilvanya’da yapılacaktı. AB Konseyi Başkanı Charles Michel, bu toplantının da ileri bir tarihe ertelenme konusunda bazı AB üye ülkeleri tarafından baskı yapıldığını söyledi.
Editör : SavunmaTR Haber Merkezi
