Avrupalı devletler, yapay zekayı denetleyip kısıtlayacak!
Dünyanın ilk yapay zeka kapsamlı yasalarının, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği üye ülkeleri arasında 37 saat süren bir müzakere sürecinin ardından dönüm noktası niteliğinde bir anlaşmayla kabul edildiği duyuruldu.
Avrupa Komisyonu Üyesi Thierry Breton, sosyal medya ve arama motorlarını da içine alan ve X, TikTok, Google gibi büyük şirketleri de kapsayan yeni yasaları “tarihi” olarak nitelendirdi.
Breton, “tarihi” olarak nitelendirdiği anlaşmanın imzalanması için 100 kişilik bir ekibin neredeyse üç gün boyunca bir odada kaldığını belirtti. Anlaşmanın son halinden memnun olan Breton, bu süreçte yetkililerin sadece birkaç saatlik uyku uyumasına değdiğini ifade etti.
Yapay zekadan sorumlu İspanya’nın devlet bakanı Carme Artigas, müzakereleri yürüttüğünü ve Fransa ile Almanya’nın metni desteklediğini belirtti.
Ayrıca yapılan açıklamada, söz konusu anlaşmanın AB’yi, yapay zekayı düzenleme konusunda ve hızla gelişen teknolojinin olası risklerine karşı halkı koruma yarışında ABD, Çin ve İngiltere’nin önüne geçireceği de iddia edildi.
Yetkililer, 2025 yılından önce yürürlüğe girilmesi beklenmeyen yasaya tam olarak neyin gireceği konusunda çok az ayrıntı verdi. Anlaşmada, özel konulardan ziyade genel olarak tasarlanmış temel modeller üzerinden çalışmalar yapıldığı bildirildi.
Ayrıca, polislerin veya yüksek mevkili işverenlerin halkı gerçek zamanlı olarak filme alıp duygusal streslerini tanıyabilmelerini sağlayabilecek yapay zeka destekli gözetleme üzerine uzun müzakereler yapıldı.
Breton, Avrupa Parlamentosu’nun duyguları kaydetme ve tanıma da dahil olmak üzere gerçek zamanlı gözetim ve biyometrik teknolojilerin kullanımına üç istisna dışında yasak getirilmesini sağladığını ifade etti.
Kısıtlamaya göre polisin bu teknolojileri sadece bir terör saldırısı tehdidi durumunda, kurbanların aranması gerektiğinde ve ciddi suçların kovuşturulmasında kullanabileceği belirlendi.
Avrupa Parlamentosu’nda yapay zekanın düzenlenmesi için dört yıldır süren mücadeleye öncülük eden Romanyalı Parlamenter Dragoș Tudorache ve parlamento müzakere ekibinin lideri Parlamenter Brando Benefei, polisin kötüye kullanımını önlemek ve masumiyet karinesini korumak için bağımsız otoritelerin “öngörücü polislik” faaliyetlerine izin vermesi gerektiğine dair bir taahhüt aldıklarını belirtti.
Tudorache Brüksel’de gece yarısından sonra düzenlenen bir basın toplantısında gazetecilere verdiği demeçte, “Avrupa’daki yapay zeka ekosisteminin temel haklara, insani değerlere saygı duyan, güven inşa eden, gözlerimizin önünde gerçekleşen bu yapay zeka devriminden en iyi şekilde nasıl yararlanabileceğimiz konusunda bilinç oluşturan insan merkezli bir yaklaşımla gelişmesini sağlayacak bir mevzuat sunma hedefimiz vardı.” ifadelerini kullandı.
Tudorache aynı demeçte, “Hiçbir zaman kolluk kuvvetlerini suçla mücadele etmek için ihtiyaç duydukları araçlardan, dolandırıcılıkla mücadele etmek için ihtiyaç duydukları araçlardan, vatandaşlara güvenli bir yaşam sağlamak ve güvence altına almak için ihtiyaç duydukları araçlardan mahrum bırakmaya çalışmadık. Ancak istediğimiz ve başardığımız şey, kimin suç işleyebileceğini belirleyecek veya önceden tespit edecek yapay zeka teknolojisinin yasaklanmasıydı.” şeklinde konuşmasına devam etti.
Tudorache daha önce, Facebook gibi teknoloji devlerinin, seçimlere müdahale, çocuk istismarı ve nefret söylemi gibi konularda platformlarındaki içeriği düzgün bir şekilde düzenleme zorunluluğu olmadan milyar dolarlık şirketlere dönüşmelerine izin verilmesinin AB’nin geçmişteki hataları olduğunu ve bunları tekrarlamamakta kararlı olduklarını belirtmişti.
Bu yapay zeka odaklı anlaşmanın temelini, sağlık, güvenlik ve insan hakları açısından en yüksek riski taşıyan makineler için uygulanacak olan, en katı düzenlemeleri içeren, risklere göre kademelendirilmiş bir sistemin oluşturduğu bildirildi.
