Pekin’in gövde gösterisi, Tayvan’da tam ölçekli saldırı simülasyonu!
Çin, egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan’ın yeni lideri Lai Ching-te’nin göreve başlamasından üç gün sonra, Ada ve çevresini kuşatan kapsamlı askeri tatbikata başladı.
Çin Savunma Bakanlığı, askeri tatbikatın sebebinin “Tayvan’ın bağımsızlık arayışlarına karşı caydırıcılık” ve “dış güçlerin müdahalesine karşı bir uyarı” olduğunu açıkladı.
Çin Dışişleri Bakanlığı, tatbikatların ulusal egemenliği korumak için “gerekli ve meşru bir hamle” olduğunu savunurken Sözcü Wang Wenbin de, Tayvan’ın Çin topraklarının devredilemez bir parçası olduğunu vurgulayarak, Tayvan’ın bağımsızlığının “başarısızlığa mahkum” olduğunu belirtti.
Tayvan Savunma Bakanlığı ise, sosyal medya platformu X’teki hesabından yaptığı paylaşımda, Çin ordusunun tatbikat duyurusunu kınarken “Biz çatışma arayışında değiliz ama çatışmadan kaçacak da değiliz. Ulusal güvenliğimizi koruyacağımıza güvenimiz tam.” ifadelerine yer verdi.
Çin Halk Kurtuluş Ordusunun Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklama, Çin ordusunun, Tayvan Boğazı, Tayvan Adası’nın kuzey, güney ve doğu bölgeleri ile ana kara yakınındaki Kinmen, Matsu, Vuçi ve Dongyin adaları çevresinde müşterek askeri tatbikata başladığı belirtildi.
Komutanlık Sözcüsü Li Şi, tatbikatın “Tayvan’ın bağımsızlığına yönelik eylemlere karşı cezalandırma ve dış güçlerin müdahalesine karşı uyarı olduğunu” ifade etti.
Komutanlığın açıklamasında, “Müşterek Kılıç-2024A” adı verilen, iki gün sürecek tatbikata, kara, hava, deniz ve roket kuvvetlerinden birliklerin katıldığı, “müşterek deniz-hava muharebe hazırlık devriyesi, müşterek muharebe alanı ele geçirme ve kontrol ile kilit hedeflere müşterek atış talimleri yapılacağı” kaydedildi.
Tatbikatta, “devriye araçlarının Tayvan Adası çevresindeki alanlara odaklanacağı, ada zinciri içinde ve dışında müşterek harekatlarla birliklerin gerçek muharebe kabiliyetlerinin test edileceği” aktarıldı.
Tayvan’ın yeni lideri Lai Ching-te’ye bir cevap mı?
Tatbikatlar, “Çin’i Tayvan’ı tehdit etmeyi bırakıp demokrasinin varlığını kabul etmeye” çağıran Tayvan Başkanı Lai Ching-te’nin göreve başlamasından sadece üç gün sonra gerçekleşirken bazı medya kuruluşlarında tatbikatlara yönelik, “özerk adanın ayrılıkçı eylemlerine cevaben cezalandırma“ olarak değerlendirmelerde bulunuldu.
Tayvan’da 13 Ocak’ta yapılan başkanlık seçimini kazanan iktidardaki Demokrat İlerici Partinin (DPP) adayı Lai Ching-te, bu hafta başında yemin ederek görevine başlamıştı.
Lai, başkan olarak yaptığı ilk konuşmada, Tayvan Boğazı’nın iki yakasındaki statükoyu koruma sözü verirken Çin’e, Tayvan’ı askeri olarak tehdit etmeye son verme çağrısında bulunmuştu.
Tayvan hükümetinin egemenliğe, demokrasiye, özgürlüğe ve statükonun korunmasına bağlı kalacağını dile getiren Lai, “Anayasaya göre Çin Cumhuriyeti’nin (Tayvan) egemenliği bütün olarak halka aittir. Çin Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti birbirinin boyunduruğunda değildir.” diye konuşmuştu.
Pekin yönetimi ise, Lai’yi, bağımsızlık arayışında olacağına dair “tehlikeli işaretler” verdiği gerekçesiyle konuşmasını eleştirmişti.
Tatbikatların Detayları
Çin, Tayvan’a yönelik ilk “kuşatma” operasyonunu, dönemin ABD Temsilciler Meclisi Sözcüsü Nancy Pelosi’nin Ağustos 2022’de yaptığı tarihi ziyaretin ardından gerçekleştirmişti. Tayvanlı askeri uzmanlar, bu iki tatbikatların ekonomik abluka yerine tam ölçekli bir saldırıyı simüle ettiğini belirtti. Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) tarafından yayımlanan haritalara göre, tatbikatlar ana adanın her yerinde gerçekleştirilirken ilk kez Çin kıyılarına yakın fakat Taipei yönetiminin kontrolünde olan Kinmen, Matsu, Vuçi ve Dongyin adalarını da hedef aldı.
Tatbikatların ayrıca Tayvan’ın doğusundaki bölgeleri de içerdiği öğrenildi. Adanın doğu kıyısı, uzun süredir askeri tabya olarak kullanılıyor ve Hualien şehri yakınlarındaki büyük bir yer altı hava üssü dahil olmak üzere güçlendirilmiş askeri altyapıya ev sahipliği yapıyor.
Çin, Tayvan’ın doğusuna deniz ve hava devriyeleri göndererek, adanın doğusunun “artık Çin saldırısına açık olduğunu ve ABD’nin Tayvan’a doğudan ikmal veya yeniden güçlendirme çabalarının Çin füzelerine karşı savunmasız olduğunu” göstermeyi amaçlıyor.
PLA, tatbikatlarının ortak deniz-hava muharebe hazırlık devriyelerine, kilit hedeflere hassas saldırılara ve kuvvetlerinin “ortak gerçek muharebe yeteneklerini” test etmek için ada içinde ve dışında entegre operasyonlara odaklandığını belirtti. Tayvan medyasına konuşan askeri uzman Chieh Chung ise, tatbikatların “Tayvan’a yönelik tam ölçekli bir silahlı işgali simüle etmeyi” amaçladığını aktardı.
Tayvan ise, Çin’in tatbikatına karşılık HF-3 füzelerini konuşlandırdı.
Tayvan, Çin'in tatbikatına karşılık HF-3 füzelerini konuşlandırdı
🚀 Tayvan ordusu, Çin'in Tayvan Adası'nı kuşatan tatbikatına karşılık olarak Hsiung Feng III (HF-3) süpersonik gemisavar füzelerini savunma pozisyonunda konuşlandırdı. pic.twitter.com/YqUFNv8ESb
— SavunmaTR (@SavunmaTR) May 23, 2024
Tayvan ordusu, Çin’in Tayvan Adası’nı kuşatan tatbikatına karşılık olarak Hsiung Feng III (HF-3) süpersonik gemisavar füzelerini savunma pozisyonunda konuşlandırdığını açıkladı.
Olası Sonuçlar ve Gelecek Senaryoları
Tayvan Savunma Bakanlığı, tatbikatların “Pekin’in militarist zihniyetini vurguladığını” ifade etti. Tayvan başkanlık ofisi, Çin’in “Tayvan’ın demokrasisini ve özgürlüğünü tehdit etmek için tek taraflı askeri provokasyonlar kullandığını” belirterek bu durumu üzüntü verici olarak nitelendirdi.
Tayvan Anakara İşleri Konseyi ise Tayvan’ın boğazlar arası barışı koruma hedefinin değişmediğini ve Pekin’in korkutucu taktiklerinin kalpleri ve akılları kazanmayacağını anlaması gerektiğini söyledi.
Çin ve Tayvan ticari ortak olmaya devam ederken, resmi iletişim kanallarına sahip değiller ve dünyanın büyük bir kısmı Çin’e diplomatik tanınma sunuyor, ancak Tayvan’ı tanımıyor. Analistler, Pekin’in Tayvan’a yönelik iddialarının, Xi Jinping döneminde çok daha yüksek sesli ve inatçı hale geldiğini belirtiyor. Çin’in Tayvan etrafındaki askeri manevraları şu ana kadar işgale yetmedi ve gri bölgede kalmaya devam etti.
Analistler, gri bölge savaşı taktiklerinin uzun bir süre boyunca düşmanı zayıflatmayı amaçladığını ve Çin’in Tayvan’la yapmaya çalıştığı şeyin de tam olarak bu olduğunu ifade ediyorlar. Bu gelişmeler ışığında, Tayvan ile Çin arasındaki gerginliğin gelecekte nasıl evrileceği merak konusu olmaya devam ediyor. Olası bir çatışma, bölgedeki siyasi ve ekonomik dengeleri sarsabilecek potansiyele sahip. Çin’in askeri tatbikatlarının Tayvan üzerindeki etkileri ve uluslararası tepkiler, önümüzdeki dönemde dikkatle izlenmesi gereken konular arasında yer alacak.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında yaşanan iç savaşta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.
İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek, burada geçici hükümet kurmuştu.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasındaki ayrılık hala sürüyor.
Son yıllarda Tayvan üzerindeki askeri baskıyı artıran Pekin yönetimi, Ada’nın ana kara ile yeniden birleşmesi için gerekirse güç kullanımını dışlamayacağını vurguluyor.
