İsrail’den soykırım davası için diplomatik plan!
Axios’un aktardığı habere göre, İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın eylemleri, gelecek hafta Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) yapılacak duruşmalar öncesinde İsrail’in diplomatik planını ortaya koyuyor.
Axios yazarı Barak Ravid, acil kodla çekilen diplomatik telgrafa atıfta bulunarak, İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın dünya çapındaki büyükelçiliklerine, ev sahibi ülkelerin kendisine karşı Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) açılan soykırım davasını reddetmelerini sağlamaları için talimat verdiğini iddia etti.
Güney Afrika hükümeti, İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze’de gerçekleştirdiği eylemlerle 1948 tarihli BM Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesini ihlal ettiği iddiasıyla 29 Aralık’ta UAD’ye dava açmış ve İsrail’e karşı geçici tedbir alınmasını talep etmişti.
Soykırım Sözleşmesi’nin 9. maddesine göre, bir devletin sözleşme hükümlerini ihlal etmesi durumunda, sözleşmeye taraf olan herhangi bir devlet, ihlal eden devlete karşı UAD’de dava açabilir.
Güney Afrika yönetimi de durumun aciliyetini öne sürerek UAD’den geçici tedbirler almasını talep etmişti. Bu geçici tedbirlere ilişkin duruşmaların 11-12 Ocak tarihleri arasında Lahey’de yapılması planlanıyor.
İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Tzachi Hanegbi ise, Güney Afrika’dan gelen soykırım suçlamalarını “iftira” olarak nitelendirerek, “Asılsız bir suçlama olan bu saçma davaya biz de katılacağız ve bunu çürüteceğiz.” ifadelerini kullanmış ve İsrail’in, 11-12 Ocak’ta Uluslararası Adalet Divanı’nda yapılması planlanan geçici tedbirlere ilişkin duruşmalara katılacağını duyurmuştu.
Axios’un 4 Ocak Perşembe günü İsrail Dışişleri Bakanlığı tarafından gönderildiğini iddia ettiği telgrafta İsrail’in; UAD’nin, Güney Afrika’nın talep ettiği eylemlerin durdurulmasını reddetmesi, İsrail’in Filistin’de soykırım işlediği yönünde bir karar vermekten kaçınması ve İsrail Savunma Kuvvetleri’nin bölgedeki işgalinin uluslararası hukuka uygun olduğunu kabul etmesini hedeflediği vurgulandı.
Elde edilen bilgiler dahilinde İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın, İsrailli diplomatların görev yaptıkları ülkelerdeki meslektaşlarına ve üst düzey politikacılara, İsrail’e yönelik “asılsız” olarak nitelendirilen soykırım iddialarını kuvvetli bir dille reddetmeleri için acil ve açık bir kamuoyu açıklaması yapmaları adına baskı kurmaya çalıştığı ve bu sayede İsrail’in uluslararası alanda bir algı oluşturmayı amaçladığı ortaya çıkmaktadır.
Söz konusu duruşmalarda aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 57 ülke ve uluslararası kuruluş, Mahkeme’ye sözlü beyanda bulunacak.
UAD’nin tavsiye niteliğindeki görüşleri hukuken bağlayıcı olmamakla birlikte birçok devlet ve kuruluş tarafından sıklıkla değerlendirilmekte ve verilen görüşe uygunluk gözetilmektedir. Örneğin, UAD’nin görüşünün işgalin hukuka aykırılığı yönünde olması, İsrail üzerindeki baskıyı artırabilecek ve İsrail’i destekleyen ülkeler, Gazze saldırıları nedeniyle uluslararası toplum tarafından açıkça suç ortaklığı yapmakla suçlanabilecektir.
Geçmişten bir örnek verilecek olunursa, UAD 2004 yılındaki bir önceki tavsiye niteliğindeki görüşünde, İsrail’in Filistin topraklarında duvar inşa etmesinin hukuka aykırı olduğunu tespit etmiş ve bu kararın ardından birçok devlet ve şirket inşaat malzemeleri konusunda İsrail ile ticareti kısıtlamıştı.
UAD’de alınan kararlar hakkında
UAD, yargılanmakta olan konuya göre sınırları belirleyebilir, egemenliği tesis edebilir veya bir anlaşmanın yorumlanmasına karar verebilir.
Ayrıca, eğer anlaşmazlık konusu bir devletin adaletsiz bir eylemi veya bir antlaşmanın ihlali ile ilgiliyse, Uluslararası Adalet Divanı kararında, ihlalin durdurulmasını, mümkünse ihlali yapan devlet tarafından ihlalin kabul edilmesi ve özür dilenmesini, ihlalin öncesine dönüş için durumun eski haline getirilmesini ve zararın karşılanması için tazminat ödenmesini talep edebilir.
Eğer UAD, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiğine karar verirse, Gazze’deki işgali sonlandırma, soykırımı tanıma ve Gazze halkına yaşanan kayıplar için tazminat ödeme kararı alınabilir.
