TEI Genel Müdürü Mahmut Faruk Akşit, yerli olarak üretilen motorların kullanımına ve takvimine ilişkin merak edilen bazı soruları yanıtladı.
“TF6000 ve TF10000 motorlarını bu yıl bitmeden çalıştıracağız”
M. Faruk Akşit TF6000 ve TF10000 motorlarını yıl sonuna kadar çalıştıracaklarının müjdesini verdi:
“Biliyorsunuz İHA grubu için pistonlu motorlarda ilk uçuşumuzu 2018’de yapmıştık. Helikopter motorumuz da ilk uçuşunu birkaç hafta önce yaptı. Çok şükür. Artık sıra gerçek anlamda savaş uçağı motoru dediğimiz motorlara geldi. Zaten TF6000 motorumuzu ve T serisinden TF10000 motorumuzu daha önce duyurmuştuk. Bu motorların çekirdeğini inşallah bir aksilik olmazsa bu yıl bitmeden çalıştıracağız. Yani bu uçağa güç verebilecek sınıfta ilk motorumuzun prototipini bu yıl içinde çalıştırmayı hedefliyoruz.”
“Bu motorlar ANKA-3’e ve KIZILELMA’ya güç verecek”
Akşit kendisine sorulan “Çalıştıracağınız çekirdek motoru hem ANKA-3’te hem KIZILELMA’da kullanabilecek misiniz?” sorusuna yönelik şunları söyledi:
“Bu TF6000 olacak. ANKA-3’e de ekleyince de TF10000 olacak. Boyut, ağırlık ve güç sınıfı olarak hem KIZILELMA’ya hem ANKA-3’e hem de hızlı millî hücum botlara güç verebilecek bir motor olacak inşallah.”
TF10000
“Uçak motorunu dönüştürerek, gemide kullanılacak hale getiriyoruz”
Akşit; açıklamalarının devamında uçak motorunu dönüştürerek, gemide kullanılacak hale getirdiklerini kaydetti:
“Şimdi modern Deniz Kuvvetleri’nde, modern zamanda artık kullanılan bütün gemilerde, hücum botlarda hem dizel motor hem de artık bir uçak motoru türevi muhakkak kullanılıyor. Türevi diyoruz çünkü; uçak motorunu dönüştürerek gemide kullanılacak hale getiriyoruz. Bunu yaparken egzozdan çıkan enerjiyi ayrı bir türbin grubu koyuyorsunuz. O çıkan enerjiyi dönme hareketine yani itkiyi dönmeye, şaft gücüne çeviriyorsunuz, bir dişli kutusu vasıtasıyla da geminin pervanesine iletiyorsunuz.”
“STM’nin hızlı hücum bot projesi için motor geliştiriyoruz”
Genel Müdür Akşit; STM’nin hızlı hücum bot projesi için motor geliştirdiklerini, bu süre içerisinde de hızlı hücum botların ithal motorlarla yürütüleceğine dikkat çekti:
“Aslında STM’nin çalıştığı bir hızlı hücum bot projesi var ama tabii ki -onlar aynı bunlarda olduğu gibi-motorların geliştirilmesi daha uzun süre aldığı için biz onu geliştirip yerleştirinceye kadar ithal motorlarla ilk gemilerimizi yürütecekler. Zaten GÖKBEY’de de motor projesi, helikopter projesinden 5 yıl sonra başladığı için ilk helikoptere yetişmemiz mümkün değildi ama her zaman böyle oluyor bu işler. İlk önce platformu yapıyorsunuz, sonra da üstündeki sistemleri yerleştiriyorsunuz. Motorlar da hemen peş peşe geliyor.”
“İlk seri imalat motorlarımızı önümüzdeki yıl bitmeden vereceğiz”
Akşit; “Yerli motorlarla GÖKBEY’in uçuşlarının başladığı ve sürecin nasıl devam edeceği” sorusuna uçuş testlerinin daha da artacağı ve zorlaşacağına dikkat çeken açıklamalarda bulundu:
“İnşallah bu uçuş testleri daha artarak, daha zorlaşarak devam edecek. Gerçi biz motoru uçarken karşılaşabileceği her şartta test ettik ama yerde test etmek uçarken test etmek gibi olmuyor. Zaten diğer araçlarda da öyle. Meşhur problemlerden birisi; tank motoru, şanzımanı. Koreliler bunları tek başına ayrı ayrı yaptıklarında gayet güzel çalışıyordu ama tanka taktıklarında sorun yaşadılar. Bunlar beklenen şeyler; çünkü motorun araçla etkileşimi, titreşim etkileşimleri, birbirini tetikleyen frekanslar olabiliyor öngörülemeyen. Bu gibi sorunları testler sırasında hepsini teker teker inşallah bulup çözeceğiz. Yoksa zaten sorun yok. Bunlar biraz daha süre alacak ama inşallah önümüzdeki yıl bitmeden ilk seri imalat motorlarımızı vermeyi hedefliyoruz. Bayağı yaklaştık artık.”
“TS1400; T-129 ATAK’ı da rahat uçurabilecek durumda”
“Aslında şu anda bizim motorumuz TS1400 motoru çift kullanımlı olarak lisanslı. ‘Duo use’ şeklinde geliştiriyoruz. Yani hem askeri hem sivil uygulamalarda kullanılabilecek. ATAK helikopteri tamamen bir taarruz helikopteri, askeri bir uygulama. Bunda motor isterlerinde bazı öte şeyler daha var. Onlarla ilgili sorunların ciddi bir kısmını çözdük. Az bir yolumuz kaldı. Yani aslında şu haliyle motorumuz aslında ATAK’ı da rahat uçurabilecek durumda. Ama tabii ki başka sözleşmesel şeyler de olabilir. Onlar tabii TUSAŞ’ın bileceği işler. Ama şu anda motorumuz direkt birebir mevcut motorun yerine sığabiliyor. Ve onun verdiğinden daha fazla güç üretebiliyor.”
Editör : Betül Erdem
