TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, TEI-TS1400, TEI-PD170 ve diğer projeler hakkında konuştu.
Target dergisine konuşan TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, TEI-TS1400 motorunun 2023 yılında GÖKBEY helikopteri ile uçuşa hazır olacağını belirtirken TEI-PD170 motorunun ise Aksungur platformuna entegrasyon çalışmalarının tamamlandığını ve önümüzdeki haftalarda uçuşların başlamasını beklediklerini söyledi.
Türk savunma sanayiinin yerli ürün ve servis ihtiyacını karşılamak üzere kurulan TEI’nin havacılık motorlarının tasarlanması, geliştirilmesi ve üretilmesi anlamında birçok ilki hayata geçirdiğini ifade eden Prof. Dr. Akşit, yüzde 95 yerlilik oranına sahip olan TEI-PD170’in altyapısından elde ettikleri deneyimle TEI-PD222 motorunun çalışmalarını ise devam ettirdiklerini belirtti.
“TEI-TS1400 milli bir motor geliştirme göreviydi”
TEI’nin savunma sanayii alanındaki projelerine değinen Mahmut Faruk Akşit, “Bildiğiniz gibi 2017 yılında T.C. Savunma Sanayii Başkanlığımızın ‘Turboşaft Motor Geliştirme Projesi’ ile bize verdiği görev, Gökbey Genel Maksat Helikopteri’ne güç vermesi için ihracat kısıtı olmayan, milli bir motor geliştirme göreviydi. Bu proje ile amaçlanan esasen yalnızca motoru ortaya koymak değil, aynı zamanda ülkemize havacılık alanındaki gaz türbinli motor teknolojilerinde önemli altyapı kazanımları sağlamaktı. Ülkemizin gaz türbinli motor teknolojilerinde dışa bağımlılığı bitirmek ve milli hava araçlarımızı milli motorlarımızla göklerle buluşturmak için ihtiyaç duyulan TEI-TS1400 motorumuz için 8 Mart 2017’de T0 noktasında projemize başladık.” dedi.
“Projede hedeflenen tarihlerin önünde gidiyoruz”
TEI-TS1400 projesinde beklenenden hızlı bir şekilde ilerlediklerini vurgulayan TEI Genel Müdürü Akşit, “İlk çekirdek motor çalıştırma hedefi iki yıl içinde, ilk prototip çalıştırma hedefi ise üç yıl içindeydi. Bugün geldiğimiz noktada, çalışanlarımızın üstün gayretleri ile projede hedeflenen tarihlerin gidiyoruz. Aralık ayı başında entegrasyon çalışmalarına başlamak üzere TUSAŞ’a teslim ettiğimiz motorumuzun ikizini de geçtiğimiz aylarda üreterek testlerini gerçekleştirdik. TEI-TS1400 motorumuzun testlerine devam ediyoruz. Projede uçuşa hazır motor için 2023, sertifikasyon süreçlerinin tamamlanması için ise 2025 yılları hedeflenmiş durumdadır. Güncel durumda TEI-TS1400 motorumuzun testleri devam etmekte olup Gökbey helikopteri ile entegrasyon faaliyetlerini müteakip, 2023 yılında uçuşa hazır motor tamamlanmış olacaktır.” ifadelerini kullandı.
“TEI-PD170 motorumuzun seri imalatına ve teslimatlarına devam ediyoruz”
Operatif İHA Motor Geliştirme Projesi’nden bahseden Akşit, “Pistonlu motorlar arasında Operatif İHA Motor Geliştirme Projesi serüvenimizden de kısaca bahsedecek olursak, orta irtifada uzun uçuş süreleriyle hizmet veren MALE (Medium Altitude Long Endurance) sınıfı İHA’lara entegre edilmesi amacıyla, Türkiye’nin ilk yerli ve milli havacılık motorunu geliştirmek üzere T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığımızın destekleriyle 2023 yılında çalışmalarına başladığımız TEI-PD170 motorumuzun 30 Ocak 2017 tarihinde ilk çalıştırmasını başarıyla gerçekleştirdik. Entegrasyon çalışmaları TUSAŞ tarafından tamamlandıktan sonra, 2018 yılının aralık ayında ANKA ile ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştiren TEI-PD170 motorumuz, sonraki aylarda müteaddit başarılı test uçuşları gerçekleştirmiştir. Aralık 2019 tarihi itibarıyla 13 motorluk ilk parti seri üretimini gerçekleştirdiğimiz TEI-PD170 motorumuzun seri imalatına ve teslimatlarına devam ediyoruz. TEI-PD170’in Aksungur platformuna entegrasyon çalışmaları da TUSAŞ tarafından tamamlanmak üzere olup, önümüzdeki haftalarda Aksungur ile uçuşların başlaması beklenmektedir.” dedi.
“2021 yılı içerisinde toplam 23 motorun daha teslim edilmesi planlanmaktadır”
TEI-PD170 motorunun planlanan teslimatlarına dair bilgi veren Prof. Dr. Akşit, “ANKA ve Aksungur platformları için TUSAŞ’a 2021 yılı içerisinde toplam 23 motorun daha teslim edilmesi planlanmaktadır. Bunun dışında, BAYKAR platformlarına entegrason ve yer testleri için üç adet motor da BAYKAR’a teslim edilmiştir.” ifadelerine yer verdi.
“TEI-PD222 motorumuz da geliştirilmeye devam ediyor”
Geliştirme çalışmaları devam eden TEI-PD222 motoru konusu hakkında da konuşan TEI Genel Müdürü Akşit, “Halihazırda yerlilik oranı yüzde 95’i geçen TEI-PD170 motorumuzun sahip olduğu altyapıdan yola çıkarak geliştirdiğimiz, pistonlu motorlar grubumuzun bir diğer önemli üyesi olan TEI-PD222 motorumuz ise 222 beygirlik kalkış gücüyle, MALE sınıfı insansız hava araçlarının güç ihtiyacını karşılamak üzere geliştirilmeye devam ediyor.” diyerek sözlerini bitirdi.
Editör : SavunmaTR Haber Merkezi
