TUSAŞ nedir? TUSAŞ tarafından geliştirilen ürünler ve projeler

Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı (TUSAŞ), Türkiye’nin savunma sanayiinde dışa bağımlılığını azaltmak amacıyla 28 Haziran 1973 tarihinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde kurulmuş bir şirkettir. TUSAŞ kuruluş tarihinden bu yana Türkiye’nin havacılık ve uzay alanındaki gelişimine katkı sağlamak üzere çeşitli projelere imza atmıştır.

TUSAŞ, ilk olarak Türk Hava Kuvvetleri’nin savaş uçağı ihtiyacını karşılamak amacıyla F-16 uçaklarının üretim, entegrasyon ve test süreçlerini yönetmek üzere 1984 yılında TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAİ) adı altında Türk-Amerikan ortak yatırımı olarak 25 yıllığına kurulmuştur.

25 yıllık süreç tamamlanmadan, 2005 yılında TAİ’nin yabancı hisseleri Türk hissedarlar tarafından satın alınmasıyla TUSAŞ ve TAI birleşerek, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. adıyla tek bir çatı altında faaliyet göstermeye başlamıştır. Bu birleşme, TUSAŞ’ı Türkiye’nin havacılık ve uzay sanayisinin teknoloji merkezi haline getirmiştir.

REKLAM

TUSAŞ, küresel havacılık ve uzay sanayisinde en önde gelen yüz şirket arasında yer almakta olup, projelerini ve ürün geliştirme süreçlerini çeşitli alanlara odaklanan stratejik iş merkezleri aracılığıyla yürütmektedir. Bu stratejik iş merkezleri şunlardır:

• Havacılık Yapısalları Grubu: Hava araçlarının yapısal parçalarının tasarımı, üretimi ve entegrasyonunu üstlenir.
• Uçak Grubu: Sivil ve askeri uçakların tasarım, üretim ve modernizasyon süreçlerini yönetir.
• Helikopter Grubu: Helikopter sistemlerinin tasarım ve üretimini gerçekleştirir, aynı zamanda modernizasyon hizmetleri sunar.
• İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri Grubu: İHA sistemlerinin geliştirilmesi ve üretimi konusunda faaliyet gösterir.
• Uzay Sistemleri Grubu: Uydu ve uzay sistemlerinin tasarım, üretim ve entegrasyonu ile ilgili projeler yürütür.
• Milli Muharip Uçak Grubu: Türkiye’nin milli savaş uçağı projelerini geliştiren stratejik merkezdir.
• Mühendislik Grubu: Tüm bu projelerde gerekli mühendislik hizmetlerini sağlayarak, Ar-Ge faaliyetlerini destekler.

Bu stratejik merkezler aracılığıyla TUSAŞ, havacılık ve uzay sistemlerinin geliştirilmesi, modernizasyonu, üretimi, sistem entegrasyonu ve yaşam döngüsü destek süreçlerinde lider bir rol oynamaktadır. Ayrıca, şirket tarafından tasarlanan ve üretilen tüm ürünlerle ilgili entegre lojistik destek hizmetleri de sunulmaktadır.

TUSAŞ’ın güncel hissedarları ise şu şekildedir: %45,45 Savunma Sanayii Başkanlığı, %54,49 Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı ve %0,06 Türk Hava Kurumu. TUSAŞ’ın diğer şirketlerle bağlı ortaklıkları, iştirakleri ve ofislerindeki yüzdelere linkten ulaşabilirsiniz.

Türkiye’nin havacılık ve uzay alanındaki en büyük teknoloji şirketlerinden biri olan TUSAŞ, hem ülke içi hem de uluslararası projelerde önemli görevler üstlenmekte ve entegre lojistik destek hizmetleri sunmaktadır. Kuruluşundan bu yana Türk Havacılığına hizmette bulunan TUSAŞ tarafından geliştirilen ürünler ve projeler ise Türkiye adına çok önemli bir noktada yer almaktadır.

TUSAŞ tarafından geliştirilen ürünler ve projeler

TUSAŞ’ın resmi kaynaklarında yer alan ürün bilgilerine göre aktarılan projeler Helikopter, Uçaklar, İnsansız Hava Araçları ve Uzay Sistemleri olmak üzere 4 kategoride toplanmıştır.

Helikopterler

TUSAŞ’ın özgün geliştirdiği helikopter projeleri Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri ve T625 GÖKBEY’dir. Ortak geliştirdiği ya da üretim programlarında görev aldığı projeler ise T129 Atak Helikopteri ve T70 Genel Maksat Helikopteri’dir.

• Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri: T129 ATAK ve T625 GÖKBEY Projeleri kapsamında kazanılan teknolojik bilgi birikimi ve operasyonel tecrübe neticesinde “Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri Projesi”ne başlanmıştır. Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri Projesi; artırılmış faydalı yük ve mühimmat kapasitesi (lançerler hariç 1200kg), modern aviyonik sistemler, düşürülmüş lojistik maliyet ve yüksek performans hedefleri doğrultusunda tamamen yerli ve milli kabiliyetler ile tasarlanmaktadır.
• T625 GÖKBEY: TUSAŞ tarafından tasarlanan ve üretilen T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopterimizin test ve sertifikasyon faaliyetleri başarılı bir şekilde devam etmektedir. Yerli ve yabancı ihtiyaç sahibi kullanıcılar için millî imkânlar ile geliştirilmiş olan GÖKBEY helikopteri görevlerini en zorlu iklim ve coğrafyalarda dahi, yüksek irtifa ve yüksek sıcaklıkta, gece ve gündüz koşullarında Milli TS1400 Turboşaft Motorları ile de etkin bir şekilde icra edebilecektir.

• T129 ATAK: T129 ATAK Helikopteri, Türk Silahlı Kuvvetlerinin taarruz helikopteri ihtiyacını karşılamak amacıyla Türkiye’ye özgü millî kabiliyetler kullanılarak geliştirilmiştir. 7 Eylül 2007 tarihinde Savunma Sanayi Başkanlığı ile imzalanan sözleşme çerçevesinde TUSAŞ, ana yüklenici olarak platform geliştirme, sistem entegrasyonu, test ve doğrulama, seri üretim ve ömür devri lojistik desteği sorumluluğunu üstlenmiştir. T129 ATAK Helikopterinin performansı zorlu “sıcak hava-yüksek irtifa” görevleri için optimize edilmiş olup, gece ve gündüz koşullarında yüksek manevra ve performans kabiliyeti ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin operasyonlarında etkin bir şekilde görev yapmaktadır.
• T70: Proje kapsamında, ana yüklenici TUSAŞ, T70 helikopterlerinin kabin, kokpit, kuyruk konisi, yatay ve dikey kuyruk, ana ve kuyruk rotor palleri gibi tüm ana parçaların üretimini, nihai montaj işlemlerini, testlerini ve entegre lojistik desteğini; Aselsan, temel aviyoniklerin geliştirilmesi ve entegrasyonunu ve Sikorsky ile birlikte helikopter kokpiti geliştirilmesini (IMAS); TEI, T700 motorunun üretimini; Alp Havacılık ise iniş takımları, dişli kutusu detay parça üretimi ve dinamik parçalarının üretim ve montajını gerçekleştirmektedir.

Uçaklar

TUSAŞ, geliştirdiği ve ürettiği helikopterlerin yanı sıra bünyesinde uçak projesi geliştirme ve modernizasyonlarında da görev almaktadır. TUSAŞ’ın milli imkânlarla ürettiği yerli uçaklar arasında Milli Muharip Uçak (MMU) KAAN, HÜRJET, HÜRKUŞ ve HÜRKUŞ Görev Uçağı yer almaktadır.

• MMU KAAN: KAAN, TUSAŞ tarafından milli imkânlarla geliştirilen beşinci nesil bir savaş uçağıdır. Türkiye’nin hava savunma gücünü artırmak amacıyla geliştirilen bu uçak, yüksek manevra kabiliyeti, radar görünmezliği ve modern aviyonik sistemleri ile donatılmıştır. KAAN’ın detaylı bilgisine ve teknik özelliklerine linkten ulaşabilirsiniz.
• HÜRJET: TUSAŞ tarafından geliştirilen tek motorlu bir jet eğitim ve hafif taarruz uçağıdır. Hem eğitim uçuşları hem de yakın hava desteği görevleri için tasarlanmış olan HÜRJET, üstün performans ve esneklik sunmaktadır.

• HÜRKUŞ: TUSAŞ’ın geliştirdiği eğitim ve hafif taarruz görevleri için kullanılabilen turboprop bir eğitim uçağıdır. Yüksek manevra kabiliyeti ve gelişmiş aviyonik sistemleri ile pilot eğitiminde önemli bir rol oynamaktadır.
• HÜRKUŞ Görev Uçağı: HÜRKUŞ’un silahlandırılmış versiyonudur ve yakın hava desteği görevlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Hem keşif hem de taarruz görevlerini üstlenebilecek kabiliyete sahip olan bu uçak, hafif silahlarla donatılmıştır.

TUSAŞ, yukarıda sıralanan yerli ve milli imkanlarla geliştirdiği projelerin yanı sıra Türk Hava Kuvvetleri’nin kullandığı F-16, T38, ERCİYES (C-180), BARIŞ KARTALI (HİK), MELTEM II (CN-235), MELTEM III (ATR- 72) gibi uçakların da modernizasyonunu ve tamiratını üstlenmektedir.

İnsansız Hava Araçları

• ANKA: TUSAŞ tarafından geliştirilen operatif ve stratejik insansız hava aracı sistemidir. Uzun menzil, yüksek irtifa ve uzun süreli görev kapasitesine sahip olan ANKA, keşif, gözetleme, hedef tespiti ve taarruz gibi görevlerde kullanılmaktadır.
• ANKA-III: TUSAŞ’ın yeni nesil insansız hava aracı olup, daha büyük faydalı yük kapasitesi ve ileri operasyonel kabiliyetleriyle dikkat çekmektedir. Yüksek hızda uçabilen bu İHA, hem stratejik hem de taktik görevlerde etkin bir rol üstlenmektedir.

• AKSUNGUR: TUSAŞ’ın geliştirdiği yüksek faydalı yük kapasitesine sahip bir insansız hava aracıdır. Orta irtifa ve uzun dayanıklılık kabiliyetleri ile AKSUNGUR, farklı mühimmat ve sensör sistemlerini taşıyabilen çok amaçlı bir İHA’dır.
• ŞİMŞEK: TUSAŞ tarafından geliştirilen yüksek hızlı hedef uçak sistemidir ve hava savunma sistemlerinin eğitiminde ve testlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Yüksek hız, manevra kabiliyeti ve farklı senaryolara göre modifiye edilebilme yeteneğiyle dikkat çeker.

Uzay Sistemleri

Yer Gözlem ve Keşif Uyduları

• GÖKTÜRK-1: Dünya üzerindeki herhangi bir bölgeden, coğrafi kısıtlama olmaksızın, askeri istihbarat amaçlı yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edilmesini sağlayan bir uydudur. Bu uydu, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin stratejik istihbarat ihtiyaçlarını karşılamak üzere geliştirilmiştir.
• GÖKTÜRK-2: Proje, uzay ve uydu sistemlerine yönelik teknoloji geliştirme, insan gücü yetiştirme ve altyapı kurma amacıyla hayata geçirilmiştir. Bu uydu, kamu kurum ve kuruluşlarının gözlem ve araştırma ihtiyaçlarını milli imkânlarla karşılayacak şekilde tasarlanmıştır.
• GÖKTÜRK-3: sabit ve mobil yer kesimlerinin yanı sıra uydu geliştirme, fırlatma, yörünge operasyonları ve entegre lojistik destek hizmetlerini içeren bir uydu projesidir. Sistem, Türkiye’nin uzay gözlem kabiliyetlerini daha da genişletmektedir.
• GÖKTÜRK-Y (GÖKTÜRK Yenileme Uydu Sistemi): GÖKTÜRK-1’in görev ömrünün tamamlanması sonrasında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yüksek çözünürlüklü uzaktan algılama ihtiyaçlarını sürdürebilmek için geliştirilmiştir. Bu milli proje, GÖKTÜRK-1’in yeteneklerini daha da ileriye taşımayı amaçlamaktadır.

Haberleşme Uyduları

• TÜRKSAT 6A: Türkiye’nin ilk yerli haberleşme uydusu olup, montaj ve entegrasyon çalışmaları TUSAŞ’ın Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test (USET) Merkezi’nde gerçekleştirilmektedir. Uydu, Türkiye’nin haberleşme ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır.
• Yeni Nesil Haberleşme Uyduları Ürün Ailesi: Bu uydu ailesi, televizyon yayını, multimedya uygulamaları, mobil ve sabit internet erişimi, güvenli haberleşme gibi geleneksel fonksiyonları performans düşümü olmadan gerçekleştirebilen, maliyet etkin ve kompakt haberleşme uyduları serisidir.

Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi (USET): Türkiye’nin uzay alanındaki tam kapsamlı ilk ve tek entegrasyon ve test merkezidir. GÖKTÜRK-1 Programı kapsamında TUSAŞ tesislerinde kurulan bu merkez, gelişmiş ülkelerde yer alan benzer merkezlerle aynı düzeyde bir altyapı sunmaktadır.

TUSAŞ, Türkiye’nin savunma ve havacılık sanayisindeki dışa bağımlılığını azaltmak, yerli teknolojiler geliştirmek ve küresel rekabet gücünü artırmak açısından stratejik bir öneme sahiptir. Ürettiği savaş uçakları, helikopterler, insansız hava araçları ve uydu sistemleriyle Türkiye’nin savunma kapasitesini artırırken, aynı zamanda milli mühendislik çözümleriyle Türkiye’yi bu alanda dışa bağımsız hale getirme hedefini desteklemektedir. TUSAŞ, hem ülke içinde yüksek teknolojiye dayalı üretimi teşvik etmekte hem de uluslararası pazarlarda Türk mühendisliğinin yetkinliğini göstermekte, bu sayede Türkiye’nin bölgesel ve küresel güç olma yolunda önemli bir itici güç oluşturmaktadır.