Rusya – Ukrayna savaşı tüm şiddetiyle devam ederken, Kuzey Kore’nin Kursk cephesine asker göndermesi, buna takiben ABD’nin uzun bir süredir kullanımını yasakladığı ATACMS tipi füzeler için izin vermesiyle neticelendi. Bunun ardından kıtalararası balistik füze (ICBM) kullanacağını belirten Rusya, ilk iddialara göre bunu gerçekleştirdi.
Batılı haber kaynaklarına açıklamalarda bulunan Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın ilk kez ICMB kullandığını söylerken, ABD’li yetkililer daha kısa menzilli IRBM kullanıldığını iddia ediyor. Moskova, fırlatma haberini henüz doğrulamadı. Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov ise konuyla ilgili soruların Rusya Savunma Bakanlığı’nı işaret etti ve yorum yapmayı reddetti.
Ukrayna Hava Kuvvetleri Perşembe sabahı, ICBM’nin yanı sıra altı ek füzenin fırlatılışını izlediğini duyurdu; bunların hepsi Dnipro bölgesini hedefliyordu. Ukraynalı askeri yetkililer, ICBM’nin Rusya’nın güneybatısındaki Astrahan bölgesinden fırlatılmış gibi göründüğünü, ICMB olarak tanımlanan yedinci füzenin Dnipro şehir merkezine isabet ettiğini söyledi.
Konuyla ilgili açıklama yapan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky, video eşliğinde bir açıklama yaptı. Zelensky: ‘’Bugün yeni bir Rus füzesi vardı. Hız ve irtifa açsından kıtalararası balistik füze özelliklerini taşıyor. Şu anda uzman bir inceleme yapılıyor’’ dedi.
ABD yetkilileri fırlatma, füze ve savaş başlığı türü ve Dnipro’daki hasarın değerlendirilmesinin sürdüğünü söyledi. Ukrayna’nın fırlatma noktası olduğunu söylediği yerden Dnipro’daki saldırı konumuna olan mesafe yaklaşık 600 mildir, bu mesafe bir ICBM’nin kat etmesi beklenen mesafeden daha kısadır.
Kyiv merkezli Ukrainska Pravda, isimsiz kaynaklara dayandırdığı haberinde, füzenin Rus menşeili RS-26 Rubezh olduğunu iddia etti. Bu füze, Arms Control Association’a göre, 5.800 km menzile sahip, katı yakıtlı bir kıtalararası balistik füzedir. RS-26 füzesi ilk kez 2012 yılında başarılı bir şekilde test edilmişti. Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’ne (CSIS) göre, füze 12 metre uzunluğunda ve 36 ton ağırlığında. RS-26, 800 kg (1.765 pound) ağırlığında bir nükleer savaş başlığı taşıyabiliyor. Bu füze hakkında resmi bilgiler sınırlıdır. Rusya’nın bu füzenin teknik detaylarını tam olarak paylaşmaması nedeniyle, bazı bilgiler uzman analizlerine ve tahminlere dayanır.
RS-26, ABD ile Rusya arasındaki bir nükleer silahların azaltılması anlaşması kapsamında kıtalararası balistik füze olarak sınıflandırılıyor. Ancak CSIS, daha ağır yüklerle 5.500 km’nin altındaki menzillerde kullanıldığında füzenin orta menzilli balistik füze yani bir IRBM olarak değerlendirilebileceğini belirtti.
IRBM füzenin özellikleri nedir, ICMB’den farkı nedir?
IRBM (Intermediate-Range Ballistic Missile), yani Orta Menzilli Balistik Füze, 1.000 ila 5.500 kilometre arasında bir menzile sahip balistik füze türüdür. Bu füzeler, genellikle bölgesel hedeflere yönelik olarak tasarlanır ve kıtalararası balistik füzelerden (ICBM) daha kısa, kısa menzilli balistik füzelerden (SRBM) ise daha uzun bir menzile sahiptir.
IRBM’ler, özellikle Soğuk Savaş sırasında hem NATO hem de Varşova Paktı ülkeleri tarafından yaygın bir şekilde geliştirildi ve kullanıldı. Bu tür füzeler, hem taşıdıkları yıkıcı potansiyel hem de menzilleri nedeniyle uluslararası güvenlik açısından önemlidir.
- Menzil: 1.000 – 5.500 km.
- Başlıklar: Konvansiyonel veya nükleer başlık taşıyabilir.
- Fırlatma Platformları: Genellikle mobil taşıyıcılar, yeraltı siloları ya da denizaltılar gibi çeşitli platformlardan fırlatılabilir.
- Kullanım Alanı: Bölgesel tehditlere karşı stratejik üstünlük sağlamak veya caydırıcılık oluşturmak amacıyla kullanılır. Füzenin hipersonik savaş başlıkları taşıma kabiliyeti, ABD ve NATO için ciddi bir tehdit olarak değerlendirilir.
| Kriter | ICBM (Intercontinental Ballistic Missile) | IRBM (Intermediate-Range Ballistic Missile) |
|---|---|---|
| Menzil | 5.500 km ve üzeri | 1.000 – 5.500 km |
| Hedef Alanı | Kıtalar arası (uzak mesafeler) | Bölgesel hedefler |
| Kullanım Amacı | Stratejik saldırılar, nükleer caydırıcılık | Bölgesel stratejik üstünlük sağlama |
| Taşıdığı Başlık | Genellikle nükleer, bazen konvansiyonel | Nükleer veya konvansiyonel |
| Fırlatma Platformu | Sabit silolar, mobil rampalar, denizaltılar | Mobil rampalar, denizaltılar, sabit rampalar |
| Öne Çıkan Örnekler | Minuteman III (ABD), RS-28 Sarmat (Rusya) | DF-21 (Çin), Hwasong-12 (Kuzey Kore) |
| Stratejik Rol | Küresel caydırıcılık ve uzun mesafeli tehdit | Bölgesel caydırıcılık ve orta ölçekli çatışmalar |
| Hız ve Uçuş Süresi | Daha uzun uçuş süresi ve hız (daha yüksek irtifa) | Daha kısa uçuş süresi ve irtifa |
Balistik füzeler, nükleer caydırıcılığın sembolüdür. Çünkü bu füzeler, büyük güçler arasındaki bir savaşta anında ve yıkıcı sonuçlar doğurabilir, bu yüzden genellikle stratejik savunma sistemlerinin parçasıdır. IRBM ise daha kısa menzilli olmalarına rağmen, bölgesel denetim sağlamak, komşu ülkeler üzerindeki baskıyı artırmak veya stratejik üstünlük kazanmak için kullanılır.
