Obüs var mermi yok!
Ukrayna’da sıcak çatışmaların adreslerinden biri olan Avdiyivka şehrinin düşmesinden sonra Ukrayna medyası, ülkede Batı’dan gönderilmiş çok sayıda silah olmasına rağmen mermilerin tükendiğini ve durumun yavaş yavaş ümitsizliğe sebep olduğunu içeren haberler servis etmeye başladı.
Savaşın başlamasıyla birlikte Batı’dan geniş çaplı silah desteği alan Ukrayna, Sovyet mirası savaş araçlarını hızla terk etti. Özellikle NATO ordularında hâkim olan, 155 mm topçu sistemlerini tercih eden ülke, bu tip mermileri atan obüsleri cephe hattına ulaştırdı.
NATO standardındaki topçu sistemlerine geçiş süreci ilerledikçe, Ukrayna ordusu büyük ölçüde ABD ve AB stoklarından gelen topçu mermilerine bel bağladı. Bu süreçte, Güney Kore başta olmak üzere ittifak dışında olan ama bu topçu sistemlerini kullanan ülkelerden de çok sayıda mermi satın alındı.
Rus topçularıyla karşılaştırıldığında yüksek doğruluk oranlarıyla ön plana çıkan batılı obüs sistemleri, Ukrayna’nın Rusya karşısındaki en büyük avantajı haline geldi. Ancak Avdiyivka’nın düşmesi, bu avantajın kaybedilmek üzere olduğunu gün yüzüne çıkardı.
Kentin düşmesinden sonra Kiev yönetimi, Moskova’nın geçtiğimiz yılın Mayıs ayından bu yana ilk defa toprak kazanabilmesinin nedeni olarak; Ukrayna’nın yaşadığı topçu mühimmatı sıkıntısını gösterdi. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodomyr Zelensky, çekilme kararının askerlerin hayatlarını kurtarmak için alındığını söyledi. Bu kararın nedeninin, Batı’dan yapılan silah tedarikindeki aksaklıklar olduğunu belirtti. Münih Güvenlik Konferansında konuşan Zelensky, Batı ülkelerini kendisinin ”canavar” olarak nitelendirdiği Vladimir Putin’i yenmesi için yardım etmeye çağırdı. Zelensky, 29 Aralık 2023’te Avdiyivka’yı ziyaret etmişti.
ABD medyasına göre geçtiğimiz yılın son günlerinde, ABD’nin Ukrayna’ya tahsis etmek istediği askeri yardım fonunun Cumhuriyetçi kanat tarafından veto edilmesi, savaş alanında kendini hissettirmeye başladı. Kentin düşmesinin ardından Beyaz Saray; ‘’Başkan Biden, Kongre’nin Ukrayna kuvvetlerine ikmal sağlamak için ulusal güvenlik ek finansman tasarısını acilen geçirmesi gerektiğini vurguladı” dedi.
Ukrayna’daki acil ihtiyacı gören Avrupa ülkeleri, kendi ülkelerindeki mühimmat üretimini de artırmaya yöneldi. Avrupa Birliği’nin resmi makamları, Ukrayna’ya 2023 baharından itibaren yılda bir milyon mermi sevk etme sözü de verdi. Ancak her açıdan bu hedefin oldukça gerisinde kaldı. Bu yüzden Ukraynalı karar vericiler, Avrupalı mevkidaşlarını bu kararı vermek için geç kalmakla suçladı.
ABD medyası, Avdiyivka’dan çekilme sürecinde Ukrayna ordusunun, yaşanan kaotik durumdan dolayı 100’e yakın askeri esir verdiğini de belirtti. Ukrayna kaynaklarına göre Ukrayna ordusu, kenti savunmak için 5 bin ila 7 bin arasında asker kaybetti. Rus askeri blog yazarı Andrei Morozov da Telegram kanalında, Rusya’nın Ekim ayından bu yana şehirde 16 bin asker ve 300 zırhlı araç kaybettiğini iddia etti. Ancak Morozov’un açıklamadan kısa süre sonra intihar ederek öldüğü bildirildi. Morozov, daha önce bazı Rus birliklerinin asker sayısının Avdiyivka’daki çatışmalarda neredeyse sıfıra indiğini iddia etmişti.
Cephedeki mühimmat sıkıntısına dikkat çekmek için Kyiv Independent gazetesi, Donetsk dolayında savaşan 155 mm toplarla donatılmış topçu birlikleri komutanlarının açıklamalarına geniş yer verdi.
Kurallar gereği adlarını vermek istemeyen komutanlar, Ukrayna ve Rusya’nın mühimmat mevcudiyeti arasındaki farkın artık ciddi şekilde hissedildiğini söyledi. M109 kundağı motorlu obüs bataryalarının komutanlardan bir tanesi, kendilerinin teyit ettikleri hedeflere ateş ettiklerini ama Rusların hedefe yönelik atışların yanı sıra, sistematik olarak köyleri top atışlarıyla yok ettiklerini belirtti.
Adı paylaşılmayan komutana göre, Ukraynalılar bir hedef için sadece üç mermi kullanmak zorundayken, Ruslar en az yirmi mermi ateşleyebiliyor. Bu yüzden Ukrayna topçuları birkaç düşman askerinin bir arada olduğunu tespit etse de şartlar yüzünden ateş yapamayabiliyor.
Sovyet mirası Pion obüslerinden, Alman yapımı PzH2000 kundağı motorlu obüslere geçiş yapan bir diğer batarya komutanı, bir hedefte kaç merminin kullanılabileceğine ilişkin kararlar alındığını da bildirdi. Komutan; “Bana beş top mermisi atma izni verdiler. Üçü müdahale etmek için, ikisi de gerçekten zarar vermek için. Eğer büyük bir düşman grubuna on mermi atmamıza izin verilmiş olsaydı, bu güne kadar daha çok düşman yok edilirdi’’ dedi. Komutana göre bir görev için Ukrayna topçusu genellikle yalnızca bir mermi ateşlerken, Rus topçusu bir düzine kadar mermi ateşleyebiliyor.
Ukraynalı komutan, Rusların patlamamış obüs mermilerini incelediğinde bunların üretim hattından yeni çıkmış olduğunu, çoğunlukla 2022 ve 2023 yılında üretildiğini ve Rus üretim hatlarının durmadığını belirtti. Bloomberg tarafından paylaşılan Savunma Bakanlığı bildirisine göre, Ukrayna’nın ayda yaklaşık 200 bin 155 mm mermiye ihtiyacı bulunuyor.
Ukrayna’nın yaşadığı 155 mm mermi kıtlığı, FPV tipi İHA saldırılarının yaygın kullanımı sayesinde bir nebze hafiflese de topçu komutanları, İHA’ların topçu birliklerin yerini alabileceğine ilişkin görüşe katılmıyor. Onlara göre Ukrayna piyadesi FPV desteğinden çok topçu desteği istiyor.
Avdiyivka’nın düşmesinden evvel Ukrayna’nın 93. Tugayındaki farklı bir topçu bataryası komutanı CNN’e Rusya’nın Ukrayna’daki her mermiye karşılık 10 mermi ateşlediğini bildirmişti.
