SpaceX, Super Heavy güçlendiricisini fırlatma kulesinin mekanik kolları olan Mechazilla ile başarıyla yakaladı.
Bu başarı, Starship’i yörüngeye taşıyan güçlendiricinin okyanusa iniş yapmadan, doğrudan fırlatma rampasına geri dönerek yakalandığı ilk sefer olarak kayıtlara geçti.
Bu sistem sayesinde güçlendiricinin yakalanması, yeniden kullanılabilir hale getirilmesi için büyük önem taşıyor. Böylece SpaceX, fırlatma maliyetlerinin düşeceği ve fırlatmalar arasındaki sürenin kısalacağı konusunda herkesi ikna etmiş oluyor.
Bu özellikleri ile Starship, gelecekteki uzay keşifleri, insanlı Ay ve Mars görevleri, ticari uzay taşımacılığı gibi alanlarda çığır açacak bir araç olarak görülüyor.
Super Heavy Güçlendirici’nin yakalanması nasıl gerçekleşti?
Yaklaşık 71 metre yüksekliğinde ve 33 Raptor motoruyla donatılmış Super Heavy güçlendirici, Starship’i yörüngeye taşıdıktan sonra geri dönerek “Mechazilla” adlı dev fırlatma kulesinin mekanik kollarıyla havada yakalandı.
Falcon 9 roketleri gibi okyanusa iniş yapmak yerine, Super Heavy’nin bu kollarla doğrudan yakalanması, SpaceX’in roket kurtarma stratejisinde önemli bir değişikliktir. Bu süreç, fırlatma rampasına iniş yaparak güçlendiricinin hızla yeniden kullanıma hazır hale gelmesini sağlar. Bu, gelecekteki fırlatma operasyonlarının hızını ve maliyet etkinliğini büyük ölçüde artırabilir.
Mechazilla nedir, özellikleri nelerdir?
Mechazilla; SpaceX tarafından geliştirilen, devasa bir fırlatma ve iniş sistemi olan “Fırlatma Kulesi”nin bir parçasıdır. Asıl amacı, Starship ve onun güçlendiricisi Super Heavy’nin iniş sırasında yeniden kullanılmasını sağlamaktır.
Bu yapı, Starship roketiyle birlikte yerden fırlatıldığı sırada işlev gösterir ve roketin inişini, kule üzerindeki dev mekanik kollar (halk arasında “chopsticks” olarak bilinir) yardımıyla yakalayarak gerçekleştirir. Mechazilla’nın temel özellikleri şunlardır:
- Yakalama İşlemi: Starship’in Super Heavy güçlendiricisi, uçuşunu tamamladıktan sonra yere inmeden, Mechazilla’nın kolları tarafından havada yakalanır. Bu, fırlatma rampasına geri dönmesini hızlandırarak roketin hızlı bir şekilde yeniden fırlatılmasına olanak sağlar.
- Yeniden Kullanılabilirlik: Falcon 9 roketlerinden farklı olarak, Super Heavy güçlendiricisi doğrudan deniz üzerindeki drone gemilerine inmiyor. Mechazilla ile doğrudan fırlatma rampasına geri getirilen güçlendirici, hızlı bir şekilde yeniden kullanıma hazırlanabiliyor. Bu, SpaceX’in hedefi olan sık ve ekonomik uzay seyahatlerine giden yolda önemli bir adım olarak kabul ediliyor.
- Elon Musk’ın Vizyonu: Elon Musk, bu mekanizmanın “bilim kurgu filmlerinden çıkmış gibi” olduğunu söyleyerek, Mechazilla’nın uzay seyahatlerini daha sürdürülebilir ve verimli hale getireceğini belirtti.
Mechazilla’nın en büyük avantajı, hem roketin yeniden kullanılabilir olmasını hızlandırmak hem de iniş işlemi sırasında denize veya başka bir yüzeye çarpma riskini ortadan kaldırmaktır. Bu teknoloji, gelecekte Mars ve Ay’a yapılacak insanlı görevlerde önemli bir rol oynayacak.
SpaceX Starship’in görevi nedir?
Starship güçlendiriciden ayrıldıktan sonra uzaydaki yolculuğuna devam etti ve bir saat sonra tekrardan atmosfere girerek Hint Okyanusu’na planlı bir iniş yaptı. İniş gerçekleşene kadar 3 bin dereceye yaklaşan sıcaklıklara dayandı.
Uzay aracı, atmosferdeki sürtünmenin oluşturduğu ateş topunun içinde kalırken ihtiyaç halinde çalışan güçlendirilmiş dümen kanatçıkları ve geliştirilmiş ısı kalkanı plakaları sayesinde, yeniden girişin cehennem sıcağından nispeten iyi bir durumda kurtuldu. Roketteki kameralar, uzay aracının göbeğinde biriken ve iniş devam ettikçe yoğunlaşan kırmızımsı ısı parıltısını izleyicilere gösterdi.
Bu uçuş denemesi, önceki test uçuşlarına göre daha başarılı bir deneme oldu. Çünkü daha önceki testlerde roketler ya erken patlamış ya da kontrolsüz inişler yapmıştı. Son uçuşta yapılan ısı kalkanı ve yazılım güncellemeleri, roketin daha sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağladı.
SpaceX Starship nedir, özellikleri nelerdir?
Starship, SpaceX tarafından geliştirilen ve şu anda dünyanın en güçlü roket sistemi olarak kabul edilen tamamen yeniden kullanılabilir bir uzay aracıdır.
Starship, insanlığı Ay, Mars ve daha uzak gezegenlere taşımayı hedefleyen SpaceX’in vizyonunu gerçekleştirmek için tasarlandı.
Bu sistem iki ana bileşenden oluşur: Super Heavy güçlendiricisi ve Starship uzay aracı.
-
Super Heavy Güçlendiricisi:
- İlk aşama roketi olarak görev yapar. Devasa bir itiş gücü sağlar ve Starship’i atmosferin dışına fırlatır. Toplam 33 adet Raptor motoruyla donatılmıştır ve bu sayede büyük yükleri uzaya taşıyabilecek kapasiteye sahiptir. Fırlatma sonrası geri dönerek SpaceX’in Mechazilla adlı mekanik kolları tarafından yakalanarak yeniden kullanılabilir.
-
Starship Uzay Aracı:
- İkinci aşama olarak görev yapar. Bu aşama, yolcuları veya kargoyu uzay yolculuğu boyunca taşır. Uzun vadeli misyonlarda hem mürettebatı hem de kargo taşıma yeteneğine sahiptir. Hem atmosfer içinde hem de derin uzayda manevra yapabilme yeteneği ile tasarlanmıştır.
Starship roketinin öne çıkan özellikleri, onu şu anda geliştirilmekte olan en güçlü ve en yenilikçi uzay aracı yapıyor. SpaceX’in Starship’i, çok gezegenli bir insan yaşamı vizyonunu desteklemek için tasarlandı ve gelecekte Ay, Mars ve ötesine yapılacak görevlerde kilit rol oynaması bekleniyor.
SpaceX Starship’in öne çıkan özellikleri
-
Tamamen Yeniden Kullanılabilir Tasarım
Super Heavy güçlendirici ve Starship uzay aracı olmak üzere iki aşamalı roket sistemi, her iki aşamanın da yeniden kullanılabilir olması için tasarlandı. Bu özellik, SpaceX’in maliyetleri azaltma ve daha sık uzay yolculukları yapma hedefine katkıda bulunuyor.
-
Devasa Yük Kapasitesi
Starship, 100 tona kadar yük taşıma kapasitesine sahiptir. Bu, onu şu anda geliştirilen en büyük yük kapasitesine sahip roketlerden biri yapar. Özellikle Mars görevleri gibi uzun süreli ve büyük hacimli ekipman taşımayı gerektiren misyonlarda büyük avantaj sağlar.
-
Raptor Motorları
Starship ve Super Heavy güçlendirici, SpaceX’in geliştirdiği Raptor motorları ile donatılmıştır. Bu motorlar, metan ve sıvı oksijen kullanarak daha verimli yanma ve daha yüksek itiş gücü sağlar. Super Heavy 33 adet Raptor motoru, Starship ise 6 adet Raptor motoru kullanır.
-
Manevra Kabiliyeti ve Atmosferde İniş Yeteneği
Starship, iniş sırasında roketin hava frenleri ve motorları sayesinde manevra yapabilme yeteneğine sahiptir. Hem Dünya hem de Mars atmosferinde iniş yapabilecek şekilde tasarlanmıştır. Özellikle Mars atmosferindeki ince hava yapısına uyum sağlamak için aerodinamik kontrolleri bulunmaktadır.
-
Uzun Süreli Uzay Yolculukları için Tasarım
Starship, insanlı görevler için gerekli olan geniş yaşam alanları, depolama kapasitesi ve sistemlere sahiptir. Uzun süreli görevlerde, mürettebatın ihtiyaçlarını karşılayacak ekipmanlarla donatılmıştır. Ayrıca, Starship’in iç tasarımı, uzay turizmi ve ticari uçuşlar için de uyarlanabilir.
-
Fırlatma ve İniş Sistemi: Mechazilla
Super Heavy güçlendiricisi, SpaceX’in yenilikçi “Mechazilla” sistemi ile havada yakalanarak fırlatma kulesine geri getirilir. Bu sistem, roketlerin hızlıca tekrar kullanıma alınmasını sağlar, iniş sırasında zamandan ve maliyetten tasarruf sağlar.
-
Düşük Maliyetli Fırlatma
SpaceX, Starship’i hem ağır yükleri taşımak hem de düşük maliyetli fırlatma sağlamak için tasarlamıştır. Roketin tamamen yeniden kullanılabilir olması, maliyetleri Falcon 9 gibi roketlerden bile daha aşağı çekmeyi hedefler.
-
Çok Yönlülük
Starship, ticari uydular, uzay turizmi, Ay ve Mars görevleri, dünya yörüngesi görevleri ve bilimsel araştırmalar gibi çok çeşitli amaçlar için kullanılabilir. Bu çok yönlülük, onu uzay endüstrisi için devrim niteliğinde bir araç yapıyor.
Starship’in Görevleri:
- Ay Görevleri: NASA’nın Artemis programı kapsamında, Starship’in Ay’a astronot taşıma görevi bulunmaktadır. SpaceX, Ay’a inmek ve yüzeye ekipman, malzeme ve insan taşımak için bu aracı kullanmayı planlıyor.
- Mars Görevleri: SpaceX’in en büyük hedeflerinden biri, insanları Mars’a taşımaktır. Starship, bu misyonun temel taşı olarak kullanılacak ve Mars’a mürettebat ve malzeme taşıma görevini üstlenecek. Elon Musk, Starship’in insanlığın çok gezegenli bir yaşam formuna geçişini sağlayacağına inanıyor.
- Dünya Yörüngesi ve Uzay İstasyonları: Starship, düşük dünya yörüngesine büyük uydu filoları taşımak, uluslararası uzay istasyonlarına kargo veya insan götürmek için de kullanılabilir.
- Ticari Uzay Yolculukları: Uzay turizmi ve ticari uzay uçuşları için Starship, yüzlerce insanı yörüngeye veya uzak noktalara taşımayı hedefleyen bir sistemdir.
Uçuş ve yakalama başarısından sonra yaşanan gelişmeler nelerdir?
SpaceX’in internet sitesinde belirttiğine göre, mühendisler güçlendiriciyi yakalama girişimi için yıllarca hazırlık yaptı ve aylarca test yürüttü. Bu süreçte teknisyenler, başarı şansını en üst düzeye çıkarmak için altyapıyı inşa ederken on binlerce saat harcadılar.
SpaceX, her uçuşun bir önceki uçuşun deneyimlerinden yararlanarak, Starship’in tamamen ve hızlıca yeniden kullanılabilir tasarımına temel oluşturan teknikleri göstermek üzere olduklarını belirtti. NASA ile olan sözleşmeye göre SpaceX, Artemis programı kapsamında Ay’ın güney kutbu yakınlarına astronotları taşımak için modifiye edilmiş bir Starship sağlayacak.
SpaceX, Ay’a insan inişi için Starship’i önce düşük dünya yörüngesine ulaştırmak zorunda olacak. Ardından Ay’a gidecek Starship’i doldurmak için birden fazla Super Heavy-Starship tankerini fırlatıp Ay yörüngesine yakıt aktarımı yapacak.
Astronotlar NASA’nın Space Launch System (SLS) roketi ile fırlatılacak ve Lockheed Martin tarafından üretilen Orion kapsülüyle Ay’a seyahat edecekler. Mürettebat, Ay yüzeyine iniş yapmak için bekleyen Starship’e transfer olacak.
NASA, 2027-28 zaman diliminde ilk kadını ve bir sonraki erkeği Ay’a göndermeyi hedefliyor; bu uçuşlardan önce insansız bir Starship inişi yapılması planlanıyor. Programın kilit unsuru, tek bir Ay inişi için birden fazla Super Heavy-Starship’e ihtiyaç duyulması nedeniyle hızlı yeniden kullanılabilirliktir. Pazar günkü test uçuşu sorunsuz görünse de, astronotları taşıyacak güvenilirliği sağlamak için çok sayıda uçuş yapılması gerekecek. Ne kadar zaman alacağı ise belirsizliğini koruyor.
Son birkaç hafta içinde, Elon Musk, Federal Havacılık İdaresi’ni (FAA) sosyal medyada eleştirerek, ajansın bürokrasisinin fırlatma lisanslarını gözden geçirip onaylamada çok yavaş olduğunu ve bu durumun yeniliği engelleyerek yeni roket sisteminin gelişimini yavaşlattığını iddia etti.
FAA, pazar günkü test uçuşu için lisansı ancak bir gün önce verdi, ancak bu sefer lisans, yaklaşık olarak aynı uçuş planını kullanarak yapılacak birden fazla test uçuşunu kapsıyordu.
