Türk Hava Kuvvetleri’nin 1964 yılında Kıbrıs semalarında gerçekleştirdiği uyarı uçuşunda uçağı isabet alan ve paraşütle atladıktan sonra, Rum askerlerince esir alınan Yüzbaşı Cengiz Topel Rum askerlerince canice şehit edildi. Cengiz Topel cumhuriyet tarihimizin ilk hava harp şehidi olarak tarihimizde yerini kahramanlıkla aldı.
Aslen Trabzonlu olan Tekel Tütün eksperi Hakkı Bey’in oğlu olarak, babasının vazifeli olduğu İzmit’te 2 Eylül 1934 tarihinde doğdu. İlk öğretimine Bandırma II. İlköğretim okulunda başlayan Topel, babasının Gönen’e tayininin ardından Ömer Seyfettin ilkokulu’nda öğrenimine devam etti. Babasının hayatını kaybetmesinin ardından İstanbul’a yerleşti. Kadıköy Yeldeğirmeni Okulu’nda ilk ve orta öğrenimini tamamladı. Lise öğrenimine Haydarpaşa Lisesi’nde başlayıp, Kuleli Askeri Lisesi’nde tamamlayarak 1953 yılında lise öğrenimini tamamladı. 1955 yılında Kara Harp Okulu’ndan mezun olarak Asteğmen rütbesiyle Türk Ordusu saflarında yerini aldı.
Küçük yaşlarından itibaren havacılığa büyük bir ilgi ve alaka duyduğu için havacılık sınıfına giren ve pilotaj eğitimi için Kanada’ya gönderilen Topel, Kanada’daki eğitimini muvaffakiyetle neticelendirerek 1957 yılında yurda döndü. Merzifon 5’inci Ana Jet Üs Komutanlığında göreve başladı. Topel, 1961’de Eskişehir 1. Hava Ana Jet Üssü’ne atandı ve 1963’te yüzbaşılığa terfi etti.
Rumlar, 5 Ağustos 1964’te Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklar ve takviyeli piyade birlikleriyle Kıbrıs Türkleri’ne karşı ani bir saldırı başlattı, Türk kasabaları ve sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açıldı. Ada’daki Birleşmiş Milletler Gücünün bu katliama sessiz kalması üzerine Türkiye’den ilk yardım 7 Ağustos’ta 4 uçak ile yapıldı.
Rum tarafının Kıbrıs’taki Türklere karşı işlediği suçlarda caydırıcı etki amacıyla Türk jetlerinin Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşu yapmasına kararının alınmasının ardından Pilot Yüzbaşı Topel, 8 Ağustos 1964’te Eskişehir’den Kıbrıs’a, dörtlü kol komutanı olarak vazifelendirildi.
Yüzbaşı Topel’in komutasındaki Hücumbotlara yönelik ikinci hücum kolundaki dört jette, Yüzbaşı Cengiz Topel, Üsteğmen İzzet Öztarhan, Yüzbaşı Mehmet Konedralı ve Üsteğmen Ethem Sancar bulunuyordu. Topel’in F100F jeti, ikinci dalışına hazırlanırken yerden isabet alarak düşürüldü.
Cengiz Topel, Rum askerleri tarafından işkenceyle canice öldürüldü
Uçağı isabet aldıktan sonra paraşütle uçaktan atlamak zorunda kalan Topel, Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimleri arasında bulunan Peristeronori isimli Rum köyü yakınlarında bir asfalt yola indi ancak olay yerine gelen 3 Rum askerince esir alındı.
Şehit Topel’in kahraman bir Türk askeri gibi mermisi bitene kadar düşman kuvvetlerine mukavemet ettiği ve düşman askerlerini yanına yaklaştırmadığı söyleniyor.
Esir düşen Topel’in başına gelenler hususunda muhtelif dile getirilse de kendisinin, uluslararası savaş hukukunun esirleri kapsayan maddelerine aykırı olarak yapılan işkenceler sonucu öldürüldüğü belirtiliyor.
Rum tarafı ise Topel’in yaralı olarak yakalandıktan sonra hastaneye sevk edildiği sıralarda öldüğünü savunuyor.
Aynı zamanda Kıbrıs’taki ilk Türk hava harp şehidi de olan Cengiz Topel’in naaşı, Türkiye’nin yoğun girişimleri sonucu 12 Ağustos 1964’te Rumlardan alındı.
Şehit Topel’in son telsiz konuşmaları
Topel ile komutasındaki askerler arasında bilinen son telsiz konuşmaları şöyleydi:
“- Cengiz Yüzbaşım, uçağından dumanlar yükseliyor, atla. (Ütğm. Öztarhan)
– …
– Yüzbaşım, Cayır cayır yanıyorsun, atla. (Ütğm. Öztarhan)
– Tamam, atladı. (Yüzbaşı Konedralı)
– Paraşütü açıldı. (Ütğm. Öztarhan)”
– Edirnekapı’daki Sakızağacı Hava Şehitliği’nde toprağa verildi
Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’in naaşı, Kıbrıs, Adana, Ankara ve İstanbul’da yapılan törenlerin ardından 14 Ağustos 1964’te Edirnekapı’daki Sakızağacı Hava Şehitliği’nde toprağa verildi.
Cumhuriyet tarihinin ilk hava harp şehidi olan ve kahramanlığıyla anılan Cengiz Topel’in adı, bugün Türkiye’nin çeşitli il ve ilçelerindeki yüzlerce park, cadde ve sokakta yaşatılıyor.
Editör : SavunmaTR Haber Merkezi
